  
                "La
                homaranoj havas nenian intencon esploradi la
                komparan valoron de chiuj religioj, char tio chi
                estus afero tute sencela. Kiel ajn alte tiu au
                alia religio starus, la mondo neniam akceptos
                ghin memvole (kaj por propagando per glavo au per
                reghaj ordonoj pasis jam la tempo), char che
                kredantoj tion chi malpermesas la blinda kredo
                kaj che nekredantoj tion chi malpermesas genta au
                partia ambicio. Por ke chiu homo povu rigardi
                homon de alia religio ne kiel 'malamikon de Dio',
                kaj por ke la homaro povu iam kunfandighi,
                ekzistas nur unu rimedo, nome sekvanta: ke la
                homoj, ne rompante sian gentan religion kaj ne
                disputante pri la kompara valoro de la religioj,
                akceptu la sekvantan dogmon, kiun chiu homo povas
                akcepti kun pura konscienco: 'ordono de Dio mem
                estas nur tio, kio estas enskribita en la koron
                de chiu homo kaj kio tial estas komuna al chiuj
                religioj, - chio alia en la religioj estas nur
                ordonoj de homoj; sekve sen peko kontrau Dio
                chiuj religiaj eksterajhoj povas esti malsamaj
                che diversaj gentoj kaj povas shanghighi kaj
                kunfandighi per reciproka interkonsento de la
                homoj.' Kiam tiu chi dogmo estos akceptita, tiam
                la eternaj religiaj muroj inter la homoj falos
                kaj la kunfandigho de la homaro farighos afero
                plenumebla..." (Zamenhof) 
                 
                Хомаране не имеют ни
                малейшего намерения
                исследовать сравнительную
                ценность всех религий, ибо
                это было бы совершенно
                бесполезным делом. Как бы
                высоко та или иная религия
                ни стояла, мир никогда не
                примет ее добровольно (а
                эпоха распространения
                посредством меча или
                королевских указов уже
                прошла), поскольку
                верующим это запрещает их
                слепая вера, а неверующим
                это запрещает их племенное
                или партийное самолюбие.
                Чтобы каждый человек мог
                рассматривать человека
                другой религии не как
                "врага Божьего" и
                чтобы человечество могло
                когда-нибудь слиться,
                существует только одно
                средство, а именно
                следующее: чтобы люди, не
                нарушая свою национальную
                религию и не споря о
                сравнительной ценности
                религий, приняли следующую
                догму, которую каждый
                человек может принять с
                чистой совестью: "завет
                самого Бога есть лишь то,
                что записано в сердце
                каждого человека и что
                потому обще всем религиям,
                - все иное в религиях есть
                лишь заветы людей;
                следовательно, не греша
                против Бога, все
                религиозные внешности
                могут быть различными у
                разных племен и могут
                меняться и сливаться по
                взаимному согласию
                людей". Когда эта догма
                будет принята, тогда
                вечные религиозные стены
                между людьми падут и
                соединение человечества
                сделается вещью
                осуществимой... 
                - Л.Заменгоф 
                 |