La
praktika uzo de lingvo kaj kresko de la esperantistaro
Tiel agante - Zamenhof sukcesis
praktike rapidigi la chiam pli
kreskantan publikan uzadon de la lingvo. Li bone
komprenis gravecon de tiu
punkto. Ghuste tial duoble pravis liaj vortoj
suprecititaj pri la entrepreno
de Amerika filozofia societo, kiel tiu de
"teoriistoj". Li komprenis, ke la
sukceso de lia lingvo estis speciale shuldata al tiu
adeptaro, kiu
partoprenis en la komenca uzado kaj plirichigado de la
lingvo.
Tiurilate la tiel nomata interna ideo de
esperantismo faris al la lingvo
grandan kaj gravan servon. Ghi grupigis chirkau Zamenhof
aron da personoj -
samideaj. Kun tiuj personoj Zamenhof havis ne nur komunan
lingvon, sed ankau
la samajn aspirojn. La unuaj verkoj literaturaj en
esperanto, la unuaj
esperantaj poemoj entuziastaj pri paco kaj amo inter
nacioj - helpis gardi
kontrau disfalo la komunan idearon kaj la komunan lingvon
de unuaj
esperantistoj. Jam en multe pli posta tempo venis al
esperanto homoj pli
realaj, ne logitaj per la efemera interna ideo. Ili
komencis uzi tiun
lingvon, ili komencis uzi ghin kiel batalilon unu kontrau
la alia. Sed la
lingvo atingis tiutempe jam tian gradon da forteco, kiam
internaj diskutoj
de esperantistoj plu ne povis minaci la unuecon kaj pluan
evolupovon de la
lingvo.
Certe ankau la praktika aplikado de Volapuk,
aperinta sep jarojn antau
la apero de esperanto, estis antauenpushata per la samaj
idealoj.
Por tion kompreni su.chas tralegi la himnon
volapükistan:
"Amikecon plifortigi
Ni klopodu kun fervor;
Provu revon realigi,
Voku ni kun lingvautor:
En la tuta homa rond'
Unu lingvo por la mond'.
(rigardu: "Al Eterna Lumo", Vitebsk, 1921, NN
3-4, p. 10)
Sed autoro de Volapuk - J. Schleyer ne realigis la
premison pri la
internacieco de lingvaj elementoj. Zamenhof en la
artikolo "Esenco kaj
estonteco de la Lingvo Internacia" skribis: "Volapuk
solvis nur la demandon
de la gramatiko, kaj la vortaron ghi lasis tute sen
atento, doninte simple
tutan kolekton de diversaj elpensitaj vortoj"
("Fundamenta Krestomatio", p.
310).
Kun paso de jaroj Zamenhof trovis aliajn vortojn
por estimi la laboron
de J. Schleyer. Li principe akceptis, ke Volapuk, ech ne
konstruita sur la
bazo de internaciaj elementoj, sed tamen difinata per
libera evoluo kaj
kolek ...
|