LA
REGIDINO DE SUNSUBIRLANDO
Chu estis, chu ne
estis, ie kie la suno subiras, vivis iam regho. Oni
nomis la landon de tiu regho Sunsubirlando, char en
tiu lando oni vidis la sunon neniam levighi, nur
subiri.
Tiu regho havis
filinon, kiu estis tiel bela, ke oni venis shin
admiri el chiuj anguloj de la mondo. Oni venis tamen
ne nur admiri shin: volontege shin edzinigus ech la
plej famaj reghidoj kaj princoj. Sed la regho anoncis
dise kaj vaste, ke li donos sian filinon nur al tiu,
kiu duele venkos la rughan bravulon.
La regho chiam
timis la rughan bravulon, ke iam tiu forprenos lian
landon; pro tio li deziris havi bravan bofilon, kiu
okaze venku la rughan bravulon.
Venis are reghidoj,
princoj kaj chiarangaj junuloj, ili provis sian
shancon, sed vane, char la rugha bravulo estis pli
forta ol ili, kaj dum sola jaro li mortigis naudek
nau bravulojn. La regho anoncis chie kaj chie, ke
venu tiuj, kiuj havas inklinon por liaj filino kaj
lando, sed vane!
La malfelicha
reghidino ploris, ploregis tage-nokte, ke pro la
rugha bravulo shi restos fraulino dum la tuta vivo.
Multe cerbumis, malghojis ankau la regho, kion li
faru? kaj foje li elpensis ion; li ordonis al la
chambristino vesti la reghidinon per shia plej bela
vestajho, kaj samtempe li vokis la kortegan
pentriston, ke tiu pentru lian filinon.
La reghidino estis
vestita per ore-diamante ornamita vestajho, kaj la
pentristo pentris shin. Oni enkadrigis la bildon, kaj
skribis sub ghi:
"La filino
de la regho de Sunsubirlando. Kiu volas edzinigi tiun
chi reghidinon, tiu venku la rughan bravulon, kaj li
gajnos la reghidinon kaj Sunsubirlandon."
Tion oni skribis
sub la bildo, kaj la regho ordonis pendigi ghin al la
loko de unu el siaj fideluloj, kaj diris al li:
- Iru kun tiu chi
bildo, kaj ne revenu, antati ol vi trovos homon, kiu
achetos ghin de vi. Sed diru al li, kiu ajn li estu,
ke li achetu tiun chi bildon nur se li tuj venos al
mia lando por dueli kun la rugha bravulo.
Ekiris la fidelulo
de la regho kun la bildo, li trairis landon post
lando, multloke oni haltigis lin, primiris la bildon,
sed kiam oni eksciis, ke por tiu chi belulino oni
devas dueli kun la rugha bravulo, ech la plej
kuraghaj homoj flankentiris sin. Kaj la fidelulo de
la regho marshis plu, li marshadis tiom, ke fine li
atingis Sunlevighlandon, kaj tie la urbon de la regho
de Sunlevighlando.
Li trafis en la
urbon ghuste dum festotago. La popolo chirkauis la
fidelulon de la regho, admiris la bildon, sed poste
tuj iris plu. Trapasis tie ankau la regho kun siaj
korteganoj, ili rigardis la bildon kaj foriris. Poste
venis la reghido, ankau li haltis antau la bildo, li
rigardis ghin, liaj okuloj komencis vibri, kaj
ekpense diris li al la fidelulo de la regho:
- Portu tiun chi
bildon en mian palacon; mi pagos por ghi, kiom vi
volas.
La fidelulo de la
regho diris:
- Reghida moshto,
facile vi pagos chi tiun bildon per mono, char ghi
kostas nur unu oran monon, sed kiam vi achetis ghin,
vi devos veni kun mi al Sunsubirlando, kaj tie dueli
kun la rugha bravulo.
- Do portu ghin -
diris la regho -, mi pretas dueli ech kun la
dudek-du-kapa drako, ne nur kun la rugha bravulo.
La fidelulo portis
la bildon en la palacon, kaj tie metis ghin sur
tablon. Tiam la regho sidighis antau la bildo, kaj ne
forprenis la okulojn de sur ghi. Li nur rigardis,
rigardadis ghin, kaj tiel forte ghemadis, ke la
palaco preskau disfalis.
Intertempe lia
patro alvenis hejmen, kaj li ne povis imagi, kie
estas lia filo. Oni metis la tablon por mangho,
atendis, atendadis la reghidon, sed li ne venis ech
por tagmanghi. Oni sendis por li lakeon, sed la
reghido forpelis tiun:
- Foriru, mi estas
malsana.
La lakeo kuris time
al la regho, kaj raportis, kion diris la reghido; la
regho ektimis, kuris al la filo kaj demandis lin:
- Kio okazis al vi,
filo mia?
La reghido diris:
- Mi estas malsana,
patro. Rigardu tiun bildon, ghi estas mia malsano.
- Aj, filo, tio
estas vere grava malsano. Mi vidis la bildon, ankau
legis la subskribon, sed mi scias, ke tiu rugha
bravulo mortigis jam naudek nau bravulojn. Forigu el
via kapo tiun chi bildon, char alie vi farighos la
centa.
La reghido diris:
- Ne gravas, patro,
estu do mi la centa, tamen mi duelos kun la rugha
bravulo.
La regho
kontrauparolis la intencon de la filo, sed kvazau li
jhetadus pizojn al muro: chiuj liaj argumentoj
refalis senpovaj.
- Nu, filo mia -
fine diris la regho -, mi vidas ke vi ne plu eltenos
reste, do venu, almenau mi donu al vi chevalon, kia
ne pli ekzistas en tiu chi mondo.
Ekiris la regho, la
filo post li, sed la regho kondukis la filon ne en la
stalon, sed en la kelon. Ili malsupreniris sur sepdek
sep shtupoj, poste trairis la kelon, kaj en ghia fora
angulo malgajis kaduka chevalacho: apenau la kruroj
tenis ghin.
- Jen, tiu chevalo,
filo mia.
La reghido diris:
- Patro, ne shercu
kun mi, ja mia animo tre malsanas.
Sed tiam ekparolis
ankau la chevalo:
- Audu, reghido,
via patro ne parolis shercajhojn, nur bone nutru min
dum semajno, vi vidos, ke vi havos la plej bonan
chevalon en la mondo.
La reghido ghoje
supreniris el la kelo, kaj mem li portis fojnon al la
chevalo. Sed la magia chevalo nee skuis la kapon:
- Ne tiajhojn mi
manghas, reghido; portu al mi chiutage dek brune
bakitajn rondajn panojn kaj barelon da vino de Tokaj*. Tiam mi tremigos per la
hufoj ech chielajn stelojn.
La reghido regalis
la magian chevalon per brune bakitaj panoj kaj vino
de Tokaj, dum du plenaj semajnoj. Tiam la chevalo
diris:
- Nu, mastro, jam
ni povas ekiri, sed unue adiauu viajn patron,
patrinon kaj parencojn, char eble vi revidos ilin,
eble ne.
La reghido adiauis
chiujn. Ploris lia patro, ploris lia patrino, ploris
chiuj. Ploris ankau la regido mem. Sed poste li
abrupte sursidis la magian chevalon, kaj fulmrapide
forgalopis, ke post momento jam ne povis distingi lin
homa okulo.
La magia chevalo
flugis dum tri tagoj kaj tri noktoj; mughe-mughegis
la aero, kie ghi flugis. Tiam ghi surterighis sur la
sepdek sepa insulo de la Nigra Maro. La chevalo
diris:
- Mastro mia,
manghu, se vi kunportis manghajhon. Mi ne manghos,
char chi tie ne estas marmora manghujo, sed jes ja,
tio estas en la urbo de la regho de Sunsubirlando.
La reghido
kunportis manghajhon en sia pansako; li enbushigis
kelkion, kaj denove li sursidis la magian chevalon.
Ghi saltis kaj flugis, kaj post momento jam
surterighis sur pinto de alta monto. Ghi diris al la
reghido:
- Rigardu
malsupren, reghido, kion vi vidas?
- Mi vidas iun
nigran stelon - diris la reghido.
- Tiu stelo estas
la urbo de la regho de Sunsubirlando.
- Ve, chevalo mia,
neniam ni atingos ghin.
- Ne havu zorgojn,
sursidu min - instigis lin la magia chevalo -, ghis
vespero ni atingos ghin.
La reghido sursidis
la chevalon, kaj vere, ech ne subiris ankorau la
suno, ili jam estis en la urbo de la regho de
Sunsubirlando. Tie ili eniris grandan gastejon, kaj
tuj la reghido demandis la gastejestron:
- He, gastejestro,
chu trovighas en via stalo marmora manghujo?
- Trovighas, jes
ja, reghida moshto - diris la gastejestro. Tuj ili
irigis la magian chevalon en la stalon, la regho
donis al ghi brune bakitan panon, kiom ghi nur povis
engluti, kaj aldonis tri sitelojn da vino de Tokaj.
Ankau li mem vespermanghis ghissate, kaj kushighis
dormi.
Matene li iris en
la stalon, kaj demandis la chevalon:
- Chu ni povas iri
al la kortego de la regho, chevalo mia?
- Hodiau ankorau
ne, mastro mia, unue ni vizitu la forghiston. Metigu
huf-feron sur miajn hufojn, por ke mi povu flugigi
iomete la polvon en la kortego de la regho.
Ili vizitis la
forghiston, kaj kiam ili iris sur la strato, la homoj
eliris kaj kompate diris:
- Aj, malfelicha
reghido de Sunlevighlando, pli bone estus por vi
resti hejme.
Li neniom atentis
la parolojn. Li eniris al la forghisto por metigi
kvar - ne huf-ferojn, sed huf-orojn -, kaj fiksigis
ilin per diamantaj najloj. Ses helpantoj tenis la
chevalon, kaj ses aliaj surnajlis la huf-orojn. Sed
kiam ili finis la laboron, la magia chevalo hufe
pushis la teron, kaj chiuj kvar huf-oroj forflugis,
zumante-mughante en la aero.
Aj, ekhontis la
forghisto!
- Nu - li diris -,
neniam io tia okazis chi tie! Mi mem surnajlos ilin.
Nu, la maljuna
forghisto brave surnajlis ilin. La magia chevalo
provis chiel forigi la huf-orojn, sed ghi ne
sukcesis. Tiam ili reiris en la gastejon. La reghido
enrajdis la kortegon de la regho de Sunsubirlando nur
dum la sekva mateno. La regho jam sidis ekstere, sur
la verando de la palaco, apud li la filino; ili
atendis la reghidon. Estis tie en la korto ankau la
rugha bravulo sur sia griza chevalo. Kiam la regido
engalopis, la magia chevalo tiel furioze ekdancis, ke
ekpolvis la marmoro, kiu kovris pavime la korton.
Levighis tiom da polvo, ke la regho longtempe vidis
nek la rughan bravulon, nek la reghidon. La du
bravuloj alfrontis unu la alian, ili batalis, luktis,
fajreris iliaj glavoj, ili provis manovrojn,
ruzajhojn, sed pasis horo, du horoj, kaj neniu
sukcesis vundi la alian.
La sonorilego
signis tagmezon, kiam la magia chevalo saltis alten,
ghuste super la kapon de la rugha bravulo, kaj en tiu
momento la reghido per unu movo fortranchis de sur la
rugha bravulo la kirasan vestajhon.
Tiam la regho
alkriis el la verando:
- Sufichas por
hodiau, bravuloj. Rekomencu la duelon morgau!
La du bravuloj
forgalopis al diversaj direktoj, sed la rugha bravulo
postkriis la reghidon:
- Sciu, ke morgau
via kapo parados surpinte de mia glavo!
Alvenis la dua
tago. La rugha bravulo kiel tempesto kuratakis la
reghidon, sed la kapo de la reghido tamen ne paradis
surpinte de la glavo de la rugha bravulo, char la
magia chevalo denove tiel lerte saltis super lin, ke
la reghido per unu movo forhakis la dekstran brakon
de la rugha bravulo. La regho denove alkriis el la
verando:
- Sufichas por
hodiau, bravuloj. Rekomencu la duelon morgau!
La rugha bravulo
kaptis la glavon per la maldekstra mano, kaj minace
diris al la reghido:
- Sciu, reghido de
Sunlevighlando, hodiau vi forhakis mian dekstran
brakon, sed morgau per la maldekstra mano mi forhakos
vian kapon!
Vane li minacis,
char en la tria tago la reghido forhakis ankau la
maldekstran brakon de la rugha bravulo, kvankam tiu
atakis lin fulmrapide.
La regho de
Sunsubirlando nun jam ne plu timis, ke la rugha
bravulo forprenos lian landon: li jubilis! Kaj
precipe la reghidino! Char la reghido de
Sunlevighlando ekplachis al shi, kaj depost kiam shi
ekvidis lin, chiam shi suspiris:
- Se nur tiu chi
bela reghido venkos la rughan bravulon!
Tuj oni aranghis la
geedzighan festenon, kaj post ghi la regho donacis al
la reghido siajn landon kaj reghecon. Tiam la juna
paro ekiris al la kortego de la regho de
Sunlevighlando, kaj ankau tie ili aranghis geedzighan
festenon. La reghido farighis posedanto de du landoj.
Kiam Sunlevighlandon li trovis teda, li iris al
Sunsubirlando, kaj kiam li estis jam sufiche en
Sunsubirlando, li iris al Sunlevighlando. Li ne havis
kauzon plendi pri sia sorto.
Li ankorau vivas,
se li ne mortis jam.
* Fama hungara vivo.