Ïåðåõîäè ñþäà, ÷òîáû óçíàòü î ïðîòåçèðîâàíèè çóáîâ â Êèòàå.

Ýäóàðä Óñïåíñêèé
"Êðîêîäèë Ãåíà è åãî äðóçüÿ"

Eduard Uspenskij
"Krokodilo Geno kaj liaj amikoj"

ÂÑÒÓÏËÅÍÈÅ, ÊÎÒÎÐÎÅ ÌÎÆÍÎ È ÍÅ ×ÈÒÀÒÜ

Íàâåðíîå, ó êàæäîãî èç âàñ, ðåáÿòà, åñòü ñâîÿ ëþáèìàÿ èãðóøêà. À ìîæåò áûòü, äàæå äâå èëè ïÿòü. Ó ìåíÿ, íàïðèìåð, êîãäà ÿ áûë ìàëåíüêèì, áûëî òðè ëþáèìûõ èãðóøêè: ãðîìàäíûé ðåçèíîâûé êðîêîäèë ïî èìåíè Ãåíà, ìàëåíüêàÿ ïëàñòìàññîâàÿ êóêëà Ãàëÿ è íåóêëþæèé ïëþøåâûé çâåðåê ñî ñòðàííûì íàçâàíèåì - ×åáóðàøêà. ×åáóðàøêó ñäåëàëè íà èãðóøå÷íîé ôàáðèêå, íî ñäåëàëè òàê ïëîõî, ÷òî íåâîçìîæíî áûëî ñêàçàòü, êòî æå îí òàêîé: çàÿö, ñîáàêà, êîøêà èëè âîîáùå àâñòðàëèéñêèé êåíãóðó? Ãëàçà ó íåãî áûëè áîëüøèå è æåëòûå, êàê ó ôèëèíà, ãîëîâà êðóãëàÿ, çàÿ÷üÿ, à õâîñò êîðîòåíüêèé è ïóøèñòûé, òàêîé, êàêîé áûâàåò îáû÷íî ó ìàëåíüêèõ ìåäâåæàò. Ìîè ðîäèòåëè óòâåðæäàëè, ÷òî ×åáóðàøêà - ýòî íåèçâåñòíûé íàóêå çâåðü, êîòîðûé âîäèòñÿ â æàðêèõ òðîïè÷åñêèõ ëåñàõ. Ñíà÷àëà ÿ î÷åíü áîÿëñÿ ýòîãî íåèçâåñòíîãî íàóêå ×åáóðàøêó è äàæå íå õîòåë îñòàâàòüñÿ ñ íèì â îäíîé êîìíàòå. Íî ïîñòåïåííî ÿ ïðèâûê ê åãî ñòðàííîé âíåøíîñòè, ïîäðóæèëñÿ ñ íèì è ñòàë ëþáèòü åãî íå ìåíüøå, ÷åì ðåçèíîâîãî êðîêîäèëà Ãåíó è ïëàñòìàññîâóþ êóêëó Ãàëþ. Ñ òåõ ïîð ïðîøëî î÷åíü ìíîãî âðåìåíè, íî ÿ âñå ðàâíî ïîìíþ ñâîèõ ìàëåíüêèõ äðóçåé è âîò íàïèñàë î íèõ öåëóþ êíèãó. Ðàçóìååòñÿ, â êíèãå îíè áóäóò æèâûå, à íå èãðóøå÷íûå.

ENKONDUKO, KIUN EBLAS NE LEGI

Vershajne, chiu el vi, infanoj, havas sian amatan ludilon. Povas esti, ech du au kvin. Ekzemple, mi, kiam mi estis malgranda, havis tri amatajn ludilojn: grandegan guman krokodilon nomatan Geno, malgrandan plastan pupon Galja kaj mallertan plushan besteton kun stranga nomo Cheburashko. Cheburashko estis farita en ludil-fabriko, sed farita tiel malbone, ke oni ne povis diri, kio ghi estas: chu leporo, chu hundo, kato au entute australia kenguruo? Ghi havis okulojn grandajn kaj flavajn, kiel de strigo, kapon rondan, leporan, kaj voston ursan. Miaj gepatroj asertis, ke Cheburashko estas besto nekonata al scienco, kiu loghas en varmaj tropikaj arbaroj. Komence mi tre timis tiun nekonatan al scienco Cheburashkon kaj ech ne volis resti kun ghi en la sama chambro. Sed poiome mi kutimighis al ghia stranga eksterajho, amikighis kun ghi kaj komencis ami ghin ne malpli, ol la guman krokodilon Geno kaj plastan pupon Galja. De tiam pasis tre multe da tempo, sed mi tutegale memoras miajn malgrandajn amikojn kaj jen verkis pri ili tutan libron. Kompreneble, en la libro ili estos vivaj, sed ne ludilaj.

Ãëàâà ïåðâàÿ

 îäíîì ãóñòîì òðîïè÷åñêîì ëåñó æèë äà áûë î÷åíü çàáàâíûé çâåð¸ê. Çâàëè åãî ×åáóðàøêà. Âåðíåå, ñíà÷àëà åãî íèêàê íå çâàëè, ïîêà îí æèë â ñâî¸ì òðîïè÷åñêîì ëåñó. À íàçâàëè åãî ×åáóðàøêîé ïîòîì, êîãäà îí èç ëåñà óåõàë è âñòðåòèëñÿ ñ ëþäüìè. Âåäü ýòî æå ëþäè äàþò çâåðÿì èìåíà. Ýòî îíè ñêàçàëè ñëîíó, ÷òî îí ñëîí, æèðàôó - ÷òî îí æèðàô, à çàéöó - ÷òî îí çàÿö. Íî ñëîí, åñëè áû ïîäóìàë, ìîã áû äîãàäàòüñÿ, ÷òî îí ñëîí. Âåäü ó íåãî æå î÷åíü ïðîñòîå èìÿ. À êàêîâî çâåðþ ñ òàêèì ñëîæíûì èìåíåì, êàê ãèïïîïîòàì? Ïîäè äîãàäàéñÿ, ÷òî òû íå ãè-ïîòàì, íå ïî-ïîòàì, à èìåííî ãèï-ïî-ïî-òàì. Òàê âîò è íàø çâåð¸ê: îí íèêîãäà íå çàäóìûâàëñÿ íàä òåì, êàê åãî çîâóò, à ïðîñòî æèë ñåáå äà æèë â äàë¸êîì òðîïè÷åñêîì ëåñó. Îäíàæäû îí ïðîñíóëñÿ óòðîì ðàíî, çàëîæèë ëàïû çà ñïèíó è îòïðàâèëñÿ íåìíîãî ïîãóëÿòü è ïîäûøàòü ñâåæèì âîçäóõîì. Ãóëÿë îí ñåáå, ãóëÿë è âäðóã îêîëî áîëüøîãî ôðóêòîâîãî ñàäà óâèäåë íåñêîëüêî ÿùèêîâ ñ àïåëüñèíàìè. Íåäîëãî äóìàÿ, ×åáóðàøêà çàáðàëñÿ â îäèí èç íèõ è ñòàë çàâòðàêàòü. Îí ñúåë öåëûõ äâà àïåëüñèíà è òàê îáúåëñÿ, ÷òî åìó òðóäíî ñòàëî ïåðåäâèãàòüñÿ. Ïîýòîìó îí ïðÿìî íà ôðóêòàõ è óë¸ãñÿ ñïàòü. Ñïàë ×åáóðàøêà êðåïêî, îí, êîíå÷íî, íå ñëûøàë êàê ïîäîøëè ðàáî÷èå è çàêîëîòèëè âñå ÿùèêè. Ïîñëå ýòîãî àïåëüñèíû âìåñòå ñ ×åáóðàøêîé ïîãðóçèëè íà êîðàáëü è îòïðàâèëè â äàë¸êîå ïóòåøåñòâèå. ßùèêè äîëãî ïëàâàëè ïî ìîðÿì è îêåàíàì è â êîíöå êîíöîâ îêàçàëèñü âî ôðóêòîâîì ìàãàçèíå î÷åíü áîëüøîãî ãîðîäà. Êîãäà èõ îòêðûëè, â îäíîì àïåëüñèíîâ ïî÷òè íå áûëî, à áûë òîëüêî òîëñòûé-ïðåòîëñòûé ×åáóðàøêà. Ïðîäàâöû âûòàùèëè ×åáóðàøêó èç åãî êàþòû è ïîñàäèëè íà ñòîë. Íî ×åáóðàøêà íå ìîã ñèäåòü íà ñòîëå: îí ñëèøêîì ìíîãî âðåìåíè ïðîâ¸ë â ÿùèêå, è ó íåãî çàòåêëè ëàïû. Îí ñèäåë, ñèäåë, ñìîòðåë ïî ñòîðîíàì, à ïîòîì âçÿë äà è ÷åáóðàõíóëñÿ ñî ñòîëà íà ñòóë. Íî è íà ñòóëå îí äîëãî íå óñèäåë - ÷åáóðàõíóëñÿ ñíîâà. Íà ïîë. - Ôó-òû, ×åáóðàøêà êàêîé! - ñêàçàë ïðî íåãî äèðåêòîð ìàãàçèíà. - Ñîâñåì íå ìîæåò ñèäåòü íà ìåñòå! Òàê íàø çâåð¸ê è óçíàë, ÷òî åãî èìÿ - ×åáóðàøêà. - Íî êàê æå ìíå ñ òîáîé ïîñòóïèòü? - ñïðîñèë äèðåêòîð. - Íå ïðîäàâàòü æå òåáÿ âìåñòî àïåëüñèíîâ? - Íå çíàþ, - îòâåòèë ×åáóðàøêà. - Êàê õîòèòå, òàê è ïîñòóïàéòå. Äèðåêòîðó ïðèøëîñü âçÿòü ×åáóðàøêó ïîä ìûøêó è îòíåñòè åãî â ãëàâíûé ãîðîäñêîé çîîïàðê. Íî â çîîïàðê ×åáóðàøêó íå ïðèíÿëè. Âî-ïåðâûõ, çîîïàðê áûë ïåðåïîëíåí. À âî âòîðûõ, ×åáóðàøêà îêàçàëñÿ ñîâåðøåííî íåèçâåñòíûì íàóêå çâåðåì. Íèêòî íå çíàë, êóäà æå åãî ïîìåñòèòü: òî ëè ê çàéöàì, òî ëè ê òèãðàì, òî ëè âîîáùå ê ìîðñêèì ÷åðåïàõàì. Òîãäà äèðåêòîð ñíîâà âçÿë ×åáóðàøêó ïîä ìûøêó è ïîø¸ë ê ñâîåìó äàëüíåìó ðîäñòâåííèêó, òîæå äèðåêòîðó ìàãàçèíà.  ýòîì ìàãàçèíå ïðîäàâàëè óöåíåííûå òîâàðû. - Íó ÷òî æå, - ñêàçàë äèðåêòîð íîìåð äâà, - ìíå íðàâèòñÿ ýòîò çâåðü. Îí ïîõîæ íà áðàêîâàííóþ èãðóøêó! ß âîçüìó åãî ê ñåáå íà ðàáîòó. Ïîéä¸øü êî ìíå? - Ïîéäó, - îòâåòèë ×åáóðàøêà. - À ÷òî ìíå äåëàòü? - Íàäî áóäåò ñòîÿòü â âèòðèíå è ïðèâëåêàòü âíèìàíèå ïðîõîæèõ. Ïîíÿòíî? - Ïîíÿòíî, - ñêàçàë çâåð¸ê. - À ãäå ÿ áóäó æèòü? - Æèòü?.. Äà õîòÿ áû âîò çäåñü! - Äèðåêòîð ïîêàçàë ×åáóðàøêå ñòàðóþ òåëåôîííóþ áóäêó, ñòîÿâøóþ ó âõîäà â ìàãàçèí. - Ýòî è áóäåò òâîé äîì! Òàê âîò è îñòàëñÿ ×åáóðàøêà ðàáîòàòü â ýòîì áîëüøîì ìàãàçèíå è æèòü â ýòîì ìàëåíüêîì äîìèêå. Áåçóñëîâíî, ýòîò äîì áûë íå ñàìûé ëó÷øèé â ãîðîäå. Íî çàòî ïîä ðóêîé ó ×åáóðàøêè âñåãäà íàõîäèëñÿ òåëåôîí-àâòîìàò, è îí ìîã çâîíèòü êîìó õî÷åøü, ïðÿìî íå âûõîäÿ èç ñîáñòâåííîãî äîìà. Ïðàâäà, ïîêà åìó íåêîìó áûëî çâîíèòü, íî ýòî åãî íèñêîëüêî íå îãîð÷àëî.

Chapitro unua

En unu densa tropika arbaro vivis-estis tre amuza besteto. Ghia nomo estis Cheburashko. Pli ghuste, kiam ghi loghis en sia tropika arbaro, ghi havis neniun nomon. Ghi ricevis nomon Cheburashko poste, kiam ghi forveturis el la arbaro kaj renkontighis kun homoj. Ja estas homoj, kiuj donas nomojn al bestoj. Estas homoj, kiuj diris al elefanto, ke ghi estas elefanto, al ghirafo - ke ghi estas ghirafo, kaj al leporo - ke ghi estas leporo. Tamen elefanto, se ghi estus pensinta, povus diveni, ke ghi estas elefanto. Ja ghi havas tre simplan nomon. Sed kion faru besto kun tia malsimpla nomo, kiel hipopotamo? Provu diveni, ke vi estas ne hi-potamo, ne po-potamo, sed precize hi-po-po-tamo. Tiel same nia besteto: ghi neniam pensis pri sia nomo, sed simple vivis kaj vivis en malproksima tropika arbaro. Foje ghi vekighis frumatene, metis manojn malantau la dorson kaj ekiris por iom promeni kaj ghui freshan aeron. Ghi promenis, promenis kaj subite apud granda frukta ghardeno ekvidis kelke da kestojn kun oranghoj. Nelonge pensinte, Cheburashko enrampis unun el ili kaj komencis matenmanghi. Ghi formanghis du tutajn oranghojn kaj tiel trosatighis, ke ghi malfacile povis movighi. Tial ghi kushighis dormi rekte sur la fruktoj. Cheburashko dormis profunde kaj ne audis, kiel venis laboristoj kaj najlofermis chiujn kestojn. Post tio la oranghoj kune kun Cheburashko estis shargitaj sur shipon kaj senditaj por malproksima vojagho. La kestoj longe naghis sur maroj kaj oceanoj kaj finfine trovighis en fruktovendejo de tre granda urbo. Kiam oni malfermis ilin, en unu kesto oni preskau ne trovis oraghojn, sed trovis nur dikan-dikegan Cheburashkon. La vendistoj prenis Cheburashkon el ghia kabino kaj sidigis sur tablon. Sed Cheburashko ne povis sidi sur tablo: ghi pasigis tro multe da tempo en la kesto, kaj ghiaj piedoj malviglighis. Ghi sidis, sidis, ridardadis diversflanken, kaj poste - cheburah! - tiel ghi falis de sur la tablo sur seghon. Sed ankau sur la segho ghi ne sidis longe kaj ree falis kun sono cheburah!. Sur plankon. - Fi, kia Cheburashko! - diris pri ghi direktoro de la vendejo. - Tute ne povas sidi surloke! Tiel nia besteto eksciis, ke ghia nomo estas Cheburashko. - Sed kiel do mi agu kun vi? - demandis la direktoro. - Chu mi vendu vin anstatau oranghoj? - Mi ne scias, - respondis Cheburashko. - Kiel vi volas, tiel agu. La direktoro devis preni Cheburashkon sub akselon kaj forporti ghin al chefa urba zoologia parko. Sed oni ne akceptis Cheburashkon en la zooparkon. Unue, la zooparko estis superplenigita. Kaj due, Cheburashko montrighis besto tute nekonata por scienco. Neniu sciis, kie oni loghigu ghin: chu kun leporoj, chu kun tigroj, chu ech kun martestudoj. Tiam la direktoro ree prenis Cheburashkon sub akselon kaj ekiris al sia malproksima parenco, same direktoro de vendejo. En tiu vendejo oni vendadis varojn kun rabatita prezo. - Nu kio do, - diris la dua direktoro, - al mi plachas chi tiu besto. Ghi similas al fushe farita ludilo! Mi prenos ghin por labori che mi. Chu vi iros al mi? - Mi iros, - respondis Cheburashko. - Sed kion mi faru? - Vi devos stari en montrofenestro kaj altiradi atenton de preterpasantoj. Komprenite? - Komprenite, - diris la besteto. - Sed kie mi loghos? - Kie vi loghos?.. Nu, almenau chi tie! - La direktoro montris al Cheburashko malnovan telefonbudon, starantan che vendej-eniro. - Chi tio estos via domo! Kaj tiel Cheburashko restis labori en tiu granda vendejo kaj loghi en tiu malgranda dometo. Sendispute, tiu domo ne estis plej bona en la urbo. Sed kompense submane che Cheburashko chiam estis automata telefono, kaj ghi povis telefoni al iu ajn, ech ne elirante el propra domo. Vere, dume ghi ne havis al kiu ghi povus telefoni, sed tio ghin neniom afliktis.

Ãëàâà âòîðàÿ

 òîì ãîðîäå, ãäå îêàçàëñÿ ×åáóðàøêà, æèë äà áûë êðîêîäèë ïî èìåíè Ãåíà. Êàæäîå óòðî îí ïðîñûïàëñÿ â ñâîåé ìàëåíüêîé êâàðòèðå, óìûâàëñÿ, çàâòðàêàë è îòïðàâëÿëñÿ íà ðàáîòó â çîîïàðê. À ðàáîòàë îí â çîîïàðêå... êðîêîäèëîì. Ïðèäÿ íà ìåñòî, îí ðàçäåâàëñÿ, âåøàë íà ãâîçäèê êîñòþì, øëÿïó è òðîñòî÷êó è ëîæèëñÿ íà ñîëíûøêå ó áàññåéíà. Íà åãî êëåòêå âèñåëà òàáëè÷êà ñ íàäïèñüþ: ÀÔÐÈÊÀÍÑÊÈÉ ÊÐÎÊÎÄÈË ÃÅÍÀ. ÂÎÇÐÀÑÒ ÏßÒÜÄÅÑßÒ ËÅÒ. ÊÎÐÌÈÒÜ È ÃËÀÄÈÒÜ ÐÀÇÐÅØÀÅÒÑß. Êîãäà êîí÷àëñÿ ðàáî÷èé äåíü, Ãåíà òùàòåëüíî îäåâàëñÿ è øàãàë äîìîé, â ñâîþ ìàëåíüêóþ êâàðòèðó. Äîìà îí ÷èòàë ãàçåòû, êóðèë òðóáêó è âåñü âå÷åð èãðàë ñàì ñ ñîáîé â êðåñòèêèíîëèêè. Îäíàæäû, êîãäà îí ïðîèãðàë ñàì ñåáå ñîðîê ïàðòèé ïîäðÿä, åìó ñòàëî î÷åíü è î÷åíü ãðóñòíî. "À ïî÷åìó ÿ âñ¸ âðåìÿ îäèí? - ïîäóìàë îí. - Ìíå íàäî îáÿçàòåëüíî çàâåñòè ñåáå äðóçåé". È, âçÿâ êàðàíäàø, îí íàïèñàë òàêîå îáúÿâëåíèå: Ìîëîäîé êðàêîäèë ïÿòèäåñÿòè ëåò õî÷åò çàâèñòè ñåáå äðóçåé. Ñïðåäëîæåíèÿìè îáðàùàòüñÿ ïî àäðåñó: Áîëüøàÿ Ïèðîæíàÿ óëèöà, äîì 15, êîðïóñ Û. Çâîíèòü òðè ñ ïîëîâèíîé ðàçà.  òîò æå âå÷åð îí ðàçâåñèë îáúÿâëåíèÿ ïî ãîðîäó è ñòàë æäàòü.

Chapitro dua

En tiu urbo, kie ekloghis Cheburashko, vivis-estis krokodilo nomata Geno. Chiumatene li vekighadis en sia malgranda loghejo, lavis sin, matenmanghis kaj iris al laboro en zooparko. Kaj laboris li en la zooparko kiel... krokodilo. Veninte al la loko, li malvestadis sin, surnajligadis siajn kostumon, chapelon kaj bastoneton kaj ekkushadis sub suno apud baseno. Sur lia kagho pendis tabuleto kun skribo: AFRIKA KROKODILO GENO. AGHO KVINDEK JAROJ. NUTRI KAJ KARESI ESTAS PERMESATE. Kiam labortago finighadis, Geno akurate vestadis sin kaj iris hejmen, en sian malgrandan loghejon. Hejme li legis jhurnalojn, fumis pipon kaj dum tuta vespero ludis krucetojn-nuletojn kontrau si mem. Foje, kiam li malvenkis al si mem lauvice kvardek ludojn, al li ighis tre kaj tre malgaje. "Kial mi chiam estas sola? - ekpensis li. - Mi nepre devas ekhavi amikojn". Kaj, preninte krajonon, li skribis tian anoncon: Juna kvindekjara krakodilo volas ekhavi amikoj. Kunproponoj sin turnu lau adreso: Granda Kuka strato, domo 15, konstruajho Y. Sonoru tri kaj duono da fojoj. Samvespere li dispendigis la anoncojn tra la urbo kaj komencis atendi.

Ãëàâà òðåòüÿ

Íà äðóãîé äåíü ïîçäíî âå÷åðîì ê íåìó â äâåðü êòî-òî ïîçâîíèë. Íà ïîðîãå ñòîÿëà ìàëåíüêàÿ, î÷åíü ñåðü¸çíàÿ äåâî÷êà. -  âàøåì îáúÿâëåíèè, - ñêàçàëà îíà, - öåëûõ òðè îøèáêè. - Íå ìîæåò áûòü! - âîñêëèêíóë Ãåíà: îí äóìàë, ÷òî èõ, ïî êðàéíåé ìåðå, âîñåìíàäöàòü. - Êàêèå æå? - Âî-ïåðâûõ, ñëîâî "êðîêîäèë" ïèøåòñÿ ÷åðåç "î", à âî-âòîðûõ, êàêîé æå âû ìîëîäîé, åñëè âàì ïÿòüäåñÿò ëåò? - À êðîêîäèëû æèâóò òðèñòà ëåò, ïîýòîìó ÿ åù¸ î÷åíü ìîëîä, - âîçðàçèë Ãåíà. - Âñ¸ ðàâíî - íàäî ïèñàòü ãðàìîòíî. Äàâàéòå çíàêîìèòüñÿ. Ìåíÿ çîâóò Ãàëÿ. ß ðàáîòàþ â äåòñêîì òåàòðå. - À ìåíÿ çîâóò Ãåíà. ß ðàáîòàþ â çîîïàðêå. Êðîêîäèëîì. - À ÷òî ìû áóäåì ñåé÷àñ äåëàòü? - Íè÷åãî. Äàâàéòå ïðîñòî ïîáåñåäóåì. Íî â ýòî âðåìÿ â äâåðü ñíîâà ïîçâîíèëè. Êòî òàì? - ñïðîñèë êðîêîäèë. - Ýòî ÿ, ×åáóðàøêà! - È â êîìíàòå ïîÿâèëñÿ êàêîé-òî íåèçâåñòíûé çâåðü. Îí áûë êîðè÷íåâûé, ñ áîëüøèìè âûòàðàùåííûìè ãëàçàìè è êîðîòêèì ïóøèñòûì õâîñòîì. - Êòî âû òàêîé? - îáðàòèëàñü ê íåìó Ãàëÿ. - Íå çíàþ, - îòâåòèë ãîñòü. - Ñîâñåì-ñîâñåì íå çíàåòå? - ñïðîñèëà äåâî÷êà. - Ñîâñåì-ñîâñåì... - À âû, ñëó÷àéíî, íå ìåäâåæîíîê? - Íå çíàþ, - ñêàçàë ×åáóðàøêà. - Ìîæåò áûòü, ÿ ìåäâåæîíîê. - Íåò, - âìåøàëñÿ êðîêîäèë, - îí äàæå íè êàïåëüêè íå ìåäâåæîíîê. Ó ìåäâåäåé ãëàçà ìàëåíüêèå, à ó íåãî âîí êàêèå çäîðîâûå! - Òàê, ìîæåò áûòü, îí ùåíîê! - çàäóìàëàñü Ãàëÿ. - Ìîæåò áûòü, à ùåíêè ëàçàþò ïî äåðåâüÿì? - Íåò, íå ëàçàþò, - îòâåòèë Ãåíà. - Îíè áîëüøå ëàþò. - Êàê? - Âîò òàê: àâ-àâ! - ïðîëàÿë êðîêîäèë. - Íåò, ÿ òàê íå óìåþ, - îãîð÷èëñÿ ×åáóðàøêà. Çíà÷èò, ÿ íå ùåíîê! - À ÿ çíàþ, êòî âû òàêîé, - ñíîâà ñêàçàëà Ãàëÿ. - Âû, íàâåðíîå, ëåîïàðä. - Íàâåðíîå, - ñîãëàñèëñÿ ×åáóðàøêà. Åìó áûëî âñ¸ ðàâíî. - Íàâåðíîå, ÿ ëåîïàðä! Ëåîïàðäîâ íèêòî íå âèäåë, ïîýòîìó âñå îòîøëè ïîäàëüøå. Íà âñÿêèé ñëó÷àé. - Äàâàéòå ïîñìîòðèì â ñëîâàðå, - ïðåäëîæèëà Ãàëÿ. - Òàì âñå ñëîâà îáúÿñíÿþòñÿ, íà ëþáóþ áóêâó. (Åñëè âû, ðåáÿòà, íå çíàåòå, ÷òî òàêîå ñëîâàðü, ÿ âàì ðàññêàæó. Ýòî ñïåöèàëüíàÿ êíèæêà.  íåé ñîáðàíû âñå ñëîâà, êàêèå åñòü íà ñâåòå, è ðàññêàçûâàåòñÿ, ÷òî êàæäîå ñëîâî çíà÷èò.) - Äàâàéòå ïîñìîòðèì â ñëîâàðå, - ñîãëàñèëñÿ ×åáóðàøêà. - À íà êàêóþ áóêâó áóäåì ñìîòðåòü? - Íà áóêâó "ÐÐ-ÐÐ-ÐÐÛ", - ñêàçàëà Ãàëÿ, - ïîòîìó ÷òî ëåîïàðäû ÐÐ-ÐÐ-ÐÐÛ×ÀÒ. - È íà áóêâó "Ê", - äîáàâèë Ãåíà, - ïîòîìó ÷òî ëåîïàðäû Ê...ÓÑÀÞÒÑß. Êîíå÷íî, Ãàëÿ è Ãåíà áûëè îáà íå ïðàâû, ïîòîìó ÷òî ëåîïàðäà íàäî áûëî ñìîòðåòü íå íà áóêâó "ÐÐ-ÐÐÐÐÛ" è íå íà áóêâó "Ê", à íà áóêâó "Ë". Âåäü îí æå ËÅÎÏÀÐÄ, à íå ÐÐ- ÐÐ-ÐÐÛÎÏÀÐÄ è òåì áîëåå íå Ê...ÎÏÀÐÄ. - Íî ÿ íå ðû÷ó è íå êóñàþñü, - ñêàçàë ×åáóðàøêà, - çíà÷èò, ÿ íå ëåîïàðä!.. Ïîñëå ýòîãî îí ñíîâà îáðàòèëñÿ ê êðîêîäèëó: - Ñêàæèòå, à åñëè âû òàê è íå óçíàåòå, êòî ÿ òàêîé, âû íå ñòàíåòå ñî ìíîé äðóæèòü? - Ïî÷åìó? - îòâåòèë Ãåíà. - Âñ¸ çàâèñèò îò âàñ. Åñëè âû îêàæåòåñü õîðîøèì òîâàðèùåì, ìû áóäåì ðàäû ïîäðóæèòüñÿ ñ âàìè. Ïðàâèëüíî? - ñïðîñèë îí ó äåâî÷êè. - Êîíå÷íî! - ñîãëàñèëàñü Ãàëÿ. - Áóäåì î÷åíü ðàäû! - Óðà! - çàêðè÷àë ×åáóðàøêà. - Óðà! - è ïîäïðûãíóë ÷óòü ëè íå äî ñàìîãî ïîòîëêà.

Chapitro tria

Vespere de sekvanta tago iu sonorigis che lia pordo. Sur la sojlo staris malgranda, tre serioza knabino. - Via anonco, - diris shi, - enhavas ech tri erarojn. - Ne povas esti! - eksklamaciis Geno: li pensis, ke ghi enhavas ne malpli ol dek ok. - Kiujn do? - Unue, vorto "krokodilo" estas skribata kun litero "o", kaj due, chu vi estas juna, se vi aghas kvindek jarojn? - Tamen krokodiloj vivas tricent jarojn, tial mi estas ankorau tre juna, - objhetis Geno. - Tutegale - necesas skribi lauregule. Ni konatighu. Mia nomo estas Galja. Mi laboras en infana teatro. - Kaj mia nomo estas Geno. Mi laboras en zooparko. Kiel krokodilo. - Kaj kion ni nun faros? - Nenion. Ni simple konversaciu. Sed en tiu momento che la pordo ree eksonis sonoro. - Kiu estas tie? - demandis krokodilo. - Chi tie estas mi, Cheburashko! - Kaj en la chambro aperis ia nekonata besto. Ghi estis bruna, kun grandaj elstarigitaj okuloj kaj mallonga lanuga vosto. - Kio vi estas? - demandis ghin Galja. - Mi ne scias, - respondis la gasto. - Chu vi tute-tute ne scias? - demandis knabino. - Tute-tute... - Chu vi, hazarde, ne estas ursido? - Mi ne scias, - diris Cheburashko. - Povas esti, mi estas ursido. - Ne, - enmiksighis krokodilo, - ghi neniom estas ursido. Ursoj havas okulojn malgrandajn, sed liaj okuloj estas jen kiaj egaj! - Do, eble, li estas hundido! - enpensighis Galja. - Povas esti, sed chu hundidoj kapablas grimpadi sur arboj? - Ne, ne kapablas, respondis Geno. - Ili prefere bojas. - Kiel? - Jen tiel: af-af! - elbojis krokodilo. - Ne, mi tiel ne scipovas, - afliktighis Cheburasko. - Do, mi ne estas hundido! - Sed mi scias, kio vi estas, ree diris Galja. - Vershajne, vi estas leopardo. - Vershajne, - konsentis Cheburashko. Al li estis egale. - Vershajne, mi estas leopardo! Neniu iam vidis leopardojn, tial chiuj deiris pli malproksimen. Por chiu okazo. - Ni rigardu en enciklopedio, - proponis Galja. - Tie oni klarigas chiujn vortojn, lau alfabeto. (Se vi, infanoj, ne scias, kio estas enciklopedio, mi rakontos al vi. Ghi estas speciala libro. En ghi estas kolektitaj chiuj vortoj, kiuj ekzistas en la mondo, kaj estas rakontate, kion signifas chiu vorto.) - Ni rigardu en enciklopedio, - konsentis Cheburashko. - Sed kiun literon ni rigardu? - Literon gRRR-RRR, - diris Galja, - char leopardoj gRRRaulas. - Kaj literon M, - aldonis Geno, - char leopardoj MMMordas. Certe, Galja kaj Geno estis malpravaj, char pri leopardo oni devis legi ne che litero RRR, nek che litero M, sed che litero L. Ja ghi estas LEOPARDO, sed ne RRReopardo kaj des pli ne MEOPARDO. - Sed mi nek graulas, nek mordas iun, - diris Cheburashko, - sekve, mi ne estas leopardo!.. Post tio li ree diris al krokodilo: - Bonvolu diri, sed se vi neniam ekscios, kio mi estas, chu vi ne volos esti miaj amikoj? - Kial? - respondis Geno. - Chio dependas de vi. Se vi estos bona kamarado, ni estos ghojaj amikighi kun vi. Chu ne? - demandis li knabinon. - Certe! - konsentis Galja. - Ni estos tre ghojaj! - Hura! - ekkriis Cheburashko. - Hura! - kaj ghi eksaltis preskau ghis la plafono mem.

Ãëàâà ÷åòâ¸ðòàÿ

-À ÷òî ìû áóäåì ñåé÷àñ äåëàòü? - ñïðîñèë ×åáóðàøêà, ïîñëå òîãî êàê âñå ïåðåçíàêîìèëèñü. - Äàâàéòå èãðàòü â êðåñòèêè-íîëèêè, - ñêàçàë Ãåíà. - Íåò, - ñêàçàëà Ãàëÿ, - äàâàéòå ëó÷øå îðãàíèçóåì êðóæîê "Óìåëûå ðóêè". - Íî ó ìåíÿ íåò ðóê! - âîçðàçèë ×åáóðàøêà. - È ó ìåíÿ, - ïîääåðæàë åãî êðîêîäèë. - Ó ìåíÿ òîëüêî íîãè. - Ìîæåò áûòü, íàì îðãàíèçîâàòü êðóæîê "Óìåëûå íîãè"? - ïðåäëîæèë ×åáóðàøêà. - Èëè "Óìåëûé õâîñò"? - äîáàâèë êðîêîäèë. - Íî ó ìåíÿ, ê ñîæàëåíèþ, íåò õâîñòà, - ñêàçàëà Ãàëÿ. È âñå çàìîë÷àëè.  ýòî âðåìÿ ×åáóðàøêà ïîñìîòðåë íà ìàëåíüêèé áóäèëüíèê, ñòîÿâøèé íà ñòîëå. - À âû çíàåòå, óæå ïîçäíî. Íàì ïîðà ðàñõîäèòüñÿ. - Åìó ñîâñåì íå õîòåëîñü, ÷òîáû íîâûå äðóçüÿ ñî÷ëè åãî íàâÿç÷èâûì. - Äà, - ñîãëàñèëñÿ êðîêîäèë. - Íàì äåéñòâèòåëüíî ïîðà ðàñõîäèòüñÿ! Íà ñàìîì äåëå, åìó íåêóäà áûëî ðàñõîäèòüñÿ, íî çàòî îí î÷åíü õîòåë ñïàòü.  ýòó íî÷ü Ãåíà, êàê âñåãäà, ñïàë ñïîêîéíî. ×òî êàñàåòñÿ ×åáóðàøêè - îí ñïàë ïëîõî. Åìó âñ¸ íå âåðèëîñü, ÷òî ó íåãî ïîÿâèëèñü òàêèå äðóçüÿ. ×åáóðàøêà äîëãî âîðî÷àëñÿ â ïîñòåëè, ÷àñòî âñêàêèâàë è â çàäóì÷èâîñòè øàãàë èç óãëà â óãîë ïî ñâîåé ìàëåíüêîé òåëåôîííîé áóäêå.

Chapitro kvara

- Sed kion ni nun faros? - demandis Cheburashko, post kiam chiuj interkonatighis. - Ni ludu krucetojn-nuletojn, - diris Gena. - Ne, - diris Galja, ni prefere organizu rondeton "Spertaj manoj". - Sed mi ne havas manojn! - objhetis Cheburashko. - Ankau mi, - subtenis lin krokodilo. - Mi havas nur piedojn. - Eble, ni organizu rondeton "Spertaj piedoj"? - proponis Cheburashko. - Au "Sperta vosto"? - aldonis krokodilo. - Sed mi, bedaurinde, ne havas voston, - diris Galja. Kaj chiuj eksilentis. En tiu momento Cheburashko ekrigardis al malgranda vekhorlogho, starinta sur tablo. - Chu vi scias, jam estas malfrue. Estas tempo por ke ni disiru. - Li tute ne volis, ke la novaj amikoj ekopiniu ghin altrudighema. - Jes, - konsentis krokodilo. - Efektive, estas tempo por ke ni disiru! Envere, li tute ne bezonis ien iri, tamen li tre volis dormi. En tiu nokto Geno, kiel chiam, dormis trankvile. Koncerne al Cheburashko - ghi dormis malbone. Ghi chiam ankorau ne kredis, ke li ekhavis tiajn amikojn. Cheburashko longe turnadis sin en lito, ofte starighadis kaj mediteme pashadis el unu angulo en alian tra sia malgranda telefonbudo.

Ãëàâà ïÿòàÿ

Òåïåðü Ãåíà, Ãàëÿ è ×åáóðàøêà ïî÷òè êàæäûé âå÷åð ïðîâîäèëè âìåñòå. Ïîñëå ðàáîòû îíè ñîáèðàëèñü ó êðîêîäèëà äîìà, ìèðíî áåñåäîâàëè, ïèëè êîôå è èãðàëè â êðåñòèêè-íîëèêè. È âñ¸-òàêè ×åáóðàøêå íå âåðèëîñü, ÷òî ó íåãî íàêîíåö ïîÿâèëèñü íàñòîÿùèå äðóçüÿ. "Èíòåðåñíî, - ïîäóìàë îí îäíàæäû, - à åñëè áû ÿ ñàì ïðèãëàñèë êðîêîäèëà â ãîñòè, ïðèø¸ë áû îí êî ìíå èëè íåò? Êîíå÷íî, ïðèø¸ë áû, - óñïîêàèâàë ñåáÿ ×åáóðàøêà. Âåäü ìû ñ íèì äðóçüÿ! À åñëè íåò?" ×òîáû äîëãî íå ðàçäóìûâàòü, ×åáóðàøêà ñíÿë òåëåôîííóþ òðóáêó è ïîçâîíèë êðîêîäèëó. - Àëëî, Ãåíà, ïðèâåò! - íà÷àë îí. - Òû ÷åãî äåëàåøü? - Íè÷åãî, - îòâåòèë êðîêîäèë. - Çíàåøü ÷òî? Ïðèõîäè êî ìíå â ãîñòè. -  ãîñòè? - óäèâèëñÿ Ãåíà. - Çà÷åì? - Êîôå ïèòü, - ñêàçàë ×åáóðàøêà. Ýòî áûëî ïåðâîå, ÷òî ïðèøëî åìó â ãîëîâó. - Íó ÷òî æå, - ñêàçàë êðîêîäèë, - ÿ ñ óäîâîëüñòâèåì ïðèäó. "Óðà!" - ÷óòü áûëî íå çàêðè÷àë ×åáóðàøêà. Íî ïîòîì ïîäóìàë, ÷òî íè÷åãî òóò nqnaemmncn íåò. Îäèí òîâàðèù ïðèõîäèò â ãîñòè ê äðóãîìó. È íàäî íå êðè÷àòü "óðà", à â ïåðâóþ î÷åðåäü ïîçàáîòèòüñÿ î òîì, êàê åãî ëó÷øå âñòðåòèòü. Ïîýòîìó îí ñêàçàë êðîêîäèëó: - Òîëüêî òû çàõâàòè ñ ñîáîé, ïîæàëóéñòà, ÷àøêè, à òî ó ìåíÿ íåòó íó íèêàêîé ïîñóäû! - ×òî æ, çàõâà÷ó. - È Ãåíà ñòàë ñîáèðàòüñÿ. Íî ×åáóðàøêà ïîçâîíèë îïÿòü: - Òû çíàåøü, îêàçûâàåòñÿ, ó ìåíÿ è êîôåéíèêà íåò. Âîçüìè, ïîæàëóéñòà, ñâîé. ß ó òåáÿ âèäåë íà êóõíå. - Õîðîøî. Âîçüìó. - È åù¸ îäíà ìàëåíüêàÿ ïðîñüáà. Çàáåãè ïî äîðîãå â ìàãàçèí, à òî ó ìåíÿ êîôå êîí÷èëñÿ. Âñêîðå ×åáóðàøêà ïîçâîíèë åù¸ ðàç è ïîïðîñèë, ÷òîáû Ãåíà ïðèí¸ñ ìàëåíüêîå âåä¸ðêî. Ìàëåíüêîå âåä¸ðêî? À äëÿ ÷åãî? - Ïîíèìàåøü, òû ïîéä¸øü ìèìî êîëîíêè è íàáåðåøü âîäû, ÷òîáû ìíå óæå íå âûõîäèòü èç äîìó. - Íó ÷òî æ, - ñîãëàñèëñÿ Ãåíà, - ÿ ïðèíåñó âñ¸, ÷òî òû ïðîñèë. Âñêîðå îí ïîÿâèëñÿ ó ×åáóðàøêè íàãðóæåííûé, êàê íîñèëüùèê íà âîêçàëå. - ß î÷åíü ðàä, ÷òî òû ïðèø¸ë, - âñòðåòèë åãî õîçÿèí. - Òîëüêî ÿ, îêàçûâàåòñÿ, ñîâñåì íå óìåþ âàðèòü êîôå. Ïðîñòî íèêîãäà íå ïðîáîâàë. Ìîæåò, òû âîçüì¸øüñÿ ïðèãîòîâèòü åãî. Ãåíà âçÿëñÿ çà ðàáîòó. Îí ñîáðàë äðîâà, ðàçâ¸ë ìàëåíüêèé êîñò¸ð÷èê îêîëî áóäêè è ïîñòàâèë êîôåéíèê íà îãîíü. ×åðåç ïîë÷àñà êîôå âñêèïåë. ×åáóðàøêà áûë î÷åíü äîâîëåí. - Êàê? Õîðîøî ÿ òåáÿ óãîñòèë? - ñïðàøèâàë îí ó êðîêîäèëà, ïðîâîæàÿ åãî äîìîé. - Êîôå ïîëó÷èëñÿ ïðåâîñõîäíûé, - îòâå÷àë Ãåíà. - Òîëüêî ÿ ïîïðîøó òåáÿ îá îäíîì îäîëæåíèè. Åñëè òû åù¸ ðàç çàõî÷åøü óãîñòèòü ìåíÿ, íå ñòåñíÿéñÿ, ïðèõîäè êî ìíå äîìîé. È ãîâîðè, ÷åì òû ìåíÿ õî÷åøü óãîñòèòü: ÷àåì, êîôå èëè ïðîñòî îáåäîì. Ó ìåíÿ äîìà âñ¸ åñòü. È ìíå ýòî áóäåò ãîðàçäî óäîáíåå. Äîãîâîðèëèñü? - Äîãîâîðèëèñü, - ñêàçàë ×åáóðàøêà. Îí, êîíå÷íî, îãîð÷èëñÿ íåìíîãî ïîòîìó, ÷òî Ãåíà ñäåëàë åìó çàìå÷àíèå. Íî âñ¸ ðàâíî áûë î÷åíü äîâîëåí. Âåäü ñåãîäíÿ ñàì êðîêîäèë ïðèõîäèë ê íåìó â ãîñòè.

Chapitro kvina

De nun Geno, Galja kaj Cheburashko preskau chiun vesperon pasigadis kune. Post laboro ili kunvenadis en la hejmo de krokodilo, pace konversaciis, trinkis kafon kaj ludis krucetojn-nuletojn. Kaj tamen Cheburashko ne kredis, ke ghi finfine havas verajn amikojn. "Interese, - ekpensis ghi foje, - sed se mi mem invitus krokodilon viziti min, chu li venus au ne? Certe, venus, - trankviligis sin Cheburashko. - Ja ni kun li estas amikoj! Sed se ne?" Por longe ne mediti, Cheburashko prenis auskultilon kaj telefonis al krokodilo. - Halo, Geno, saluton! - komencis ghi. - Kion vi faras? - Nenion, - respondis krokodilo. - Chu vi scias, kio? Venu al mi gaste. - Gaste? - ekmiris Geno. - Por kio? - Trinki kafon, - diris Cheburashko. Tio estis unua penso, kiu venis en ghian kapon. - Nu kio do, - diris krokodilo, - mi kun plezuro venos. "Hura!" - apenau ne ekkriis Cheburashko. Sed poste ghi ekpensis, ke chi tie estas nenio stranga. Unu kamarado venas gaste al alia. Kaj necesas ne krii "hura!", sed unuavice zorgi pri tio, kiel pli bone lin renkonti. Tial ghi diris al krokodilo: - Nur vi bonvolu preni kun vi tason, char mi havas neniom da vazaro! - Nu kio do, mi prenos. - Kaj Geno komencis prepari sin. Sed Cheburashko telefonis ree: - Chu vi scias, montrighis, ke mi ankau kafkruchon ne havas. Bonvolu preni la vian. Mi vidis ghin en kuirejo. - Bone. Mi prenos. - Kaj ankorau unu malgranda peto. Dumvoje vizitu vendejon, char kafo che mi finighis. Baldau Cheburashko telefonis ankorau unu fojon kaj petis, ke Geno alportu malgrandan sitelon. - Malgrandan sitelon? Sed por kio? - Chu vi komprenas, vi iros preter stratkrano kaj prenos akvon, por ke mi ne bezonu eliri el la hejmo. - Nu kio do, - konsentis Geno, - mi alportos chion, kion vi petis. Baldau li aperis che Cheburashko, sharghita kiel portisto en stacio. - Mi tre ghojas, ke vi venis, - renkontis lin la mastro. - Tamen montrighis, ke mi tute ne scipovas kuiri kafon. Mi simple neniam provis fari tion. Eble, vi bonvolos pretigi ghin. Geno komencis labori. Li kolektis lignon, ekbruligis malgrandan lignofajron apud la budo kaj metis la kafkruchon sur fajron. Post duonhoro la kafo ekbolis. Cheburashko estis tre kontenta. - Nu, kiel? Chu bone mi vin regalis? - demandis ghi krokodilon, akompanante lin hejmen. - La kafo rezultighis bonega, - respondis Geno. - Tamen mi petos vin pri unu komplezo. Se vi ankorau foje ekvolos regali min, ne ghenu vin, venu hejmen al mi. Kaj diru, per kio vi volas min regali: per teo, kafo au simple per tagmangho. Chion tion mi havas hejme. Kaj al mi tio estos multe pli oportuna. Chu ni interkonsentis? - Interkonsentis, - diris Cheburashko. Ghi, certe, iom afliktighis pro tio, ke Gena faris al li rimarkon. Sed tutegale, ghi estis tre kontenta. Ja hodiau mem krokodilo venis al ghi gaste.

>>