§46. При
сравнениях обычно пользуются
словами: PLI...OL БОЛЕЕ...ЧЕМ,
SAMA KIEL ТАКОЙ ЖЕ КАК И; ALIA
OL НЕ ТАКОЙ КАК; EGALAJ РАВНЫЕ;
SIMILA AL ПОХОЖИЙ НА; JU...DES
ЧЕМ...ТЕМ; PLEJ НАИБОЛЕЕ; MALPLEJ
НАИМЕНЕЕ. Имейте в виду, что
наречия (MAL)PLI и (MAL)PLEJ
на русский часто переводятся
сравнительной и превосходной
степенями прилагательных и наречий
(хороший < лучше <
наилучший).
La hodiaua ovo estas pli bona ol morgaua
koko. Pli felicha estas donanto ol ricevanto. Ju pli da
achetantoj, des pli alta prezo. Ju pli mi lernas, des pli klare
mi vidas, kiom ankorau mi devas lerni. Ju pli frue, des pli bone.
La homo estas des pli felicha, ju malpli da bezonoj li havas. Pli
gravas amiko ol mona fabriko. Ech la plej longa tago havas la
finon. Estas nenio pli malsagha ol la deziro chiam esti la plej
sagha. La plej felicha virino estas tiu, kiun amas shia edzo. La
tempo estas la plej bona kuracisto. Inter du malbonoj oni elektas
la malplej grandan. Vi restas sama
§47*
Суффикс -IG- означает "сделать
каким-либо, чем-либо, заставить, обусловить":
aktiv¦igi активизировать, interes¦igi заинтересовать,
dormi спать > dormigi усыпить, varma теплый
> varmigi греть, plena полный > plenigi наполнить,
boli кипеть > boligi кипятить, rapida быстрый
> rapidigi торопить, konatigi познакомить,
restigi оставить, ridi смеяться > ridigi смешить,
ghusta точный > ghustigi уточнить. Malproksima
fajro ne varmigas. Ne la jaroj maljunigas, sed la vivo.
Заметьте, что глаголы с этим суффиксом обязательно переходные, т.е. при них возможно прямое дополнение с окончанием -N. La ghojo kaj rido longigas la vivon.
§48.
Суффикс -UL- означает
человека с каким-либо качеством,
чем-либо наделённого: junulo юноша,
junulino девушка, maljunulo старик, milionulo
миллионер, belulino красавица, fiulo
мерзавец, strangulo чудак. Richuloj ne konas
amikojn, malsanuloj ne konas felichon. Saghulo shatas lerni,
stultulo shatas instrui.
§49.
Суффикс -АJh- образует слова,
означающие предмет (иногда поступок)
с таким-то признаком,свойством, предмет
действия: achetajho покупка; manghajho еда,блюдо;
trinkajho напиток; skribajho надпись,записка;
ovajho яичница; ferajho железка; novajho новость;
dirajho высказывание; heroajho подвиг; restajho
остаток.
§50.
Суффикс -AD- означает длительное
или многократное действие: kanto песня
> kantado пение; salto прыжок > saltado прыгание;
pashi шагнуть > pashadi шагать; resti остаться>
restadi пребывать; fishado рыбалка. Ripetado
estas bona lernado.
§51.
Приставка EK- означает мгновенность
или начало действия: krio крик >
ekkrio вскрик; ek¦iri пойти; ek¦kanti запеть;
ek¦rigardi взлянуть; ek¦vidi увидеть; ek¦ami
полюбить.
# Traduku en Esperanton
kelke da ANEKDOTOJ.
«Amikego,kial vi estas nervoza?» —
«Hierau oni donacis al mi belan apud¦litan lampon por legi
antau dormo.» — «Pro tio oni ne nervozas.» — «Jes. Sed mi
tute ne scias, kian libron mi achetu por legi en lito.»
«Kial oni arestis vin?» — «Pro
envio. Mi scipovas fari pli belan monon ol povas produkti la
mon¦fabriko.»
Profesoro:
«Kiom da tiu medikamento vi donus al la paciento?»
Studento: «Nur ses gramojn, sinjoro profesoro.»
Post unu horo la studento revenas: «Pardonu, sinjoro profesoro,
mi volas ghustigi. Ses gramoj estas tro granda dozo.»
Profesoro: «Ghustigi! Ve, via paciento jam mortis antau tridek
minutoj.»
Post fiaska re¦ekzameno studento
rakontas al sia patro: «Tio devis okazi, tion volis la fortuno.
La samaj ekzamen¦antoj en la sama chambro sidis, ech la demandoj
estis samaj!»
En magazeno vendisto reklamas: «Tiu chi
genia komputilo faros kvindek procentojn da via laboro!»
Achetanto: «Grandioze! Mi tuj achetos du tiajn aparatojn!»
Amikino: «Kion vi portas en tiu
medaliono?»
Alia amikino: «Ho, harojn de mia edzo.»
La unua: «Sed li ankorau vivas!»
La alia: «Certe, sed la harojn li jam ne havas.»
«Mi ree edzinighos post du semajnoj. Kaj
ek¦miru: kun mia iama edzo!» — «Do, li grave shanghis sian
konduton?» — «Jes. Li farighis direktoro.»
«Kara filino mia!
Se vi volas edzinighi, chu vere kun tiu studento?» — «Tio
estas nia afero, patro.» — «Kaj kie vi loghos?» — «Ankau
tio estas nia afero.» — «Kaj de kie vi havos monon?» —
«Tio estas jam via afero, patro.»
Astrologo:
«Baldau nova viro venos en vian vivon, sinjorino!»
Virino: «Felichege! Kaj kia li estos?»
Astrologo: «Blonda, gaja kaj tre juna. Kaj li pezos tri
kilogramojn.»
«Patrino, kion
signifas vorto "erotiko"?» — «
Edzino: «Pli bone, pli bone lavu viajn
vestojn. Neniu kritiku min iam, ke mi ne scipovus lavi.»
«Kial viaj manoj estas tiom
malpuraj, Petro?» — «Mi lavis la
vizaghon, patrino.»
«
|
|