RAPORTO
PRI LA REALIGITA
PROJEKTO "LANDLIMAJ SLOVEN-
AUSTRAJ EKSPRESAJ
ESPERANTO-KURSOJ POR
11-13-JARAJ GELERNANTOJ"
1.-29. MARTO 1993
1) ANTAUHISTORIO
Zlatko Tishljar kiel
chefautoro de la Zagrebmetoda lernolibro de Esperanto
eksperimentis per diverslongaj kursoj por gelernantoj
en Zagrebo inter 1980 kaj 1990. En Internacia Kultura
Servo en Zagrebo oni ellaboris sub la gvido de Z.
Tishljar la tutan lernmaterialon: bazan lernolibron
je 12 lecionoj, kies kroatlingva sepa shanghita kaj
plibonigita eldono estis adaptita kaj aperigita en
pli ol 20 lingvoj inter kiuj ankau la slovena kaj la
germana: kasedon, instrubildstrion, instrukciaron por
kursgvidantoj, facilan legomaterialon post la baza
kurso. En 1985 oni faris unuan eksperimentan
internacian kurson inter gejunuloj 16-18-jaraj de
Zagrebo kaj gimnazio en Judenburg (Austrio) kunlabore
kun mag. Herbert Mayer, kiu okazis dum unu semajnfmo
en Judenburg kaj dum alia semajnfino en Zagrebo.
Sekvis en 1986 komuna kurso de instruistoj de Stirio
kaj Kroatio kiun organizis IKS kaj Pedagogia
Instituto de Stirio en Graz gvidata de doktoro Karl
Haas lau la sama sistemo, ke unu semajnfinon miksita
instruistgrupo el Stirio kaj Kroatio lernis en Graz
kaj alian semajnfinon en Zagrebo. Inter 1989 kaj 1991
okazis 4 similtipaj kursoj 7-14 tagaj por senioroj de
Kroatio, Austrio, Italio kaj Germanio en Zagrebo,
Zadar, Arnoldstein kaj Iserlohn. En 1992 estis
fondita Inter-kulturo en Maribor direktorata de Z.
Tishljar, kiu daurigis chi tiun pedagogian projekton
de rapida paralela lernado de Esperanto en miksitaj
internaciaj grupoj kaj la propono pri unua tiaspeca
kurso por infanoj 11-13-jaraj venis de Interkulturo,
Maribor.
II) PREPAROJ POR LA
PROJEKTO
Inter-kulturo petis
kunlaboron kaj helpon de doktoro K. Haas, kiu
informis pri la projekto la Pedagogian Instituton de
Stirio en Graz. Chi tiu plusendis la cirkuleron al
apudlimaj lernejoj petante la direktorojn esplori,
chu estas intereso inter gelernantoj kaj gepatroj por
tio. Pozitive reagis du lernejoj: Hauptschule 2 en
Deutschlandsberg kaj Gimnazio en Leibnitz. La
originala propono de Inter-kulturo petis trovi 6
infanojn por tia grupo. En Deutschlandsbgerg oni
trovis 9 kaj en Leibnitz 6. Inter-kulturo tuj
kontaktis proksimajn lernejojn en Slovenio kiel
partnerojn: la Elementan lernejon en Radlje ob Dravi
kaj la Elementan lernejon en Pesnica, kiuj baldau
ankau trovis sufichan nombron da interesitaj infanoj,
en Radlje ankau 9 kaj en Pesnica 8. Fine de decembro
1992 oni interkonsentis, ke la kursoj okazu en marto
1993 tiel, ke chiu kurso dauru du semajnojn. Ili
okazu chiutage (krom dimanche) po du horojn tiel, ke
unu semajnon lernantoj de unu lernejo veturu al la
partnerlemejo kaj la postan semajnon inverse. Fine de
la kursoj oni planis publikajn ekzamenojn.
Inter-kulturo
prizorgis la necesajn lernolibrojn, lernilojn,
ekzercmaterialojn kaj la instruiston (Z. Tishljar).
III) EFEKTIVIGO DE LA
PROJEKTO
1) KURSO
DEUTSCHLANDSBERG-RADLJE:
Post kiam en ambau lernejoj anoncighis po 9
gelernantoj (en Deutschlandsberg 2-a klaso, chiuj
naskighis en 1980 kaj 1981) kaj en Radlje la 6-aj kaj
7-aj klasoj (naskighis en 1979 kaj 1980), la
direktoroj, sro Siegfried Robia kaj sinjoro Herman
Tomazich taskigis instruistojn, kiuj zorgos pri la
grupoj: instruistino Darinka Pivec kaj instruistino
Helene Gross, kiuj mem decidis ankau kunlerni. Poste
alighis al ili ankorau profesorino Zalcer Dana en
Radlje kaj sinjoro S. Robia el Deutschlandsberg. Post
la unuaj du tagoj decidis ne plu daurigi po unu
lernanto el ambau lemejoj, char shajnis al ili tro
malfacile. Tiel la definitiva nombro de
partoprenintoj ghis la kursofmo estis 8 lernantoj el
Radlje, 8 gelernantoj el Deutschlandsberg, du
instruistinoj el Radlje, 1 instruistino kaj unu
instruisto el Deutschlandsberg. Jen la listo:
Gelernantoj el
Deutschlandsberg:
1. Marco Strohmeier, Franz Grobelbauerstr. 79a, 8530
DL
2. Daniela Steinbauer, Habenfeld 14, 8524 Bad Gams
3. Martin Stenzl, Feilhofengasse 15, 8530 DL
4. Monica Teissl, Gersdorf 24, 8524 Bad Gams
5. Paul Temmel, Rusbach 103, 8530 DL
6. Gerd Willing, Ulrichsberg 27, 8530 DL
7. Stephanie Wohlgemuth, Frauenthalerstr. 51, 8530 DL
8. Thorsten Zerha, Eschensiedlung 81, 9530 DL
Gelernantoj el Radlje:
1. Grega Bobovnik, Prisoje 6, 2360 Radlje ob Dravi
2. Mitja Cheru, Partizanska 47, 2360 Radlje
3. Mateja Karlatec, Vuhred 77, 2365 Vuhred
4. Ales Kogelnik, Koroshka c. 16, 2360 Radlje
5. Jasmina Koleznik, Vuhred 17, 2365 Vuhred
6. Karmen Mihelich, Partizanska 44, 2360 Radlje
7. Jasmina Ternik, Vorancheva 11, 2360 Radlje
8. Robert Zolger, Maistrova 2, 2360 Radlje
Geinstruistoj el
Deutschlandsberg
1. sinjoro Siegfried Robia
2. sinjorino Helene Gross
Geinstruistoj el
Radlje:
1. sinjorino Darinka Pivec
2. sinjorino Dana Zalcer
La kurso okazis jene:
De la 1-a ghis la 6-a
de marto la grupo el Deutschlandsberg chiutage
veturis per buseto post la regula matena lernejo al
Radlje kaj la du grupoj kune lernis en Elementa
lernejo de Radlje chiutage de la 15,30 ghis la 17,30
h kun interpauzo de 20 minutoj. Chiu el la du
lernohoroj dauris 50 minutojn.
De la 7-a ghis la 13-a
de marto la grupo el Radlje veturis per buseto al
Deutschlandsberg, kie la kurshoroj okazis inter la
15-a kaj la 17-a horo.
La lernoplano
antauvidis la lernadon de 6 lecionoj en la
Zagrebmetoda lernolibro, kio ampleksas 240 vortojn
kaj gramatikon, kiu kovras chirkau 70% de la necesa
gramatiko en la parola lingvo. La unuan tagon oni
lernis la 1 -an lecionon, la duan tagon la 2-an
lecionon, la trian tagon oni ekzercadis. La 4-an
tagon oni lernis la 3-an lecionon, la 5-an tagon la
4-an lecionon kaj en la sesa tago oni nur ekzercis.
La 7-an tagon oni lernis la 5-an lecionon kaj la 8-an
oni ekzercadis. La 9-an tagon estis instruata la 6-a
leciono kaj la 10-an kaj la 11-an tagon oni
ekzercadis. La 12-an tagon okazis publika ekzameno.
Dum la lernado de
novaj lecionoj estis uzata la klasika Zagreba metodo
nur, ke la instruisto devis unue klarigi la
gramatikon dulingve (germane kaj slovene). En la
ekzercohoroj la instruisto enkondukis kelkajn novajn
elementojn por ebligi maksimume la reciprokan
amikighon kaj praktikan paroladon inter la
gelernantoj:
a) la lernantoj sidis
en benkoj tiel, ke en chiu benko sidis unu sloveno
kaj unu austro,
b) post chiu leciono
unu el la ekzercoj (dum 10-15 minutoj) estis
samtempaj paroladoj en paroj. Chiu paro ricevis 12-16
sur papero skribitajn demandojn. Chiu en la paro
devis legi duonon de la demandoj kaj la alia respondi
al ili. Tio ebligis la reciprokan paroladon jam post
la 2-a tago.
c) post la 4-a leciono
aldonighis plia simila ekzerco, en kiu chiu en la
paro devis mem rakonti al la alia partnero pri si je
iu difinita temo. La partnero devis noti, kion li
audis kaj inverse.
d) En la dua semajno
4-foje okazis ekzerco, en kiu chiu unuopulo devis
3-minutojn rakonti al la instruisto je iu donita temo
kaj tiel diri chiufoje minimume 8 frazojn.
e) krom tiuj paroligaj
ekzercoj okazis multaj skribaj ekzercoj, chefe
tradukadoj al Esperanto, legado de bildstrio, kantado
kaj lingvoludoj lau la instrukciaro por la
kursgvidantoj.
f) Chiutage estis
dedichitaj 10 minutoj al lernado kaj kontrolado de la
vortoscio.
Malgrau la fakto, ke
tiu chi grupo estis iom tro granda (originala plano
estis havi 6+6 kursanojn do entute 12), la tuta
programo estis komplete realigita. La partoprenintaj
infanoj estis meze kvalitaj, do inter ili trovighis
ghenerale bonegaj, meze bonaj kaj ankau malbonaj
lernantoj.
La nura efektive
nesolvita problemo restis la manko de tempo por lerni
vortojn kaj la fakto, ke la infanoj ne lernis sufiche
hejme.
Aparte grava kaj
pozitiva flanko de chi tiu kurso estis, ke pri ambau
grupoj tre atente zorgis la lernejoj mem pere de
taskigitaj instruistoj kaj prizorginte manghojn dum
la pauzoj, en kiuj la infanoj povis plie
pliproksimighi. Krome la instruistoj iom pli stimulis
la gelernanojn lerni tiel, ke ili pli serioze lernis
ankau hejme kaj dum la veturado en la busetoj. La
lernejoj helpis al la lernantoj ankau tiel, ke ili ne
devis tro zorgi pri la lernado por la antautagmeze
vizitata regula lerneja instruado, char la profesoroj
ne ekzamenis la infanojn en tiu periodo. La publikan
ekzamenon la 13-an de marto kontrolis cheeste ankau
oficiala regiona lerneja inspektoro de
Deutschlandsberg, sinjoro Gernot Pecwar. Jen la
rezultoj de la ekzameno:
La ekzameno konsistis
el skriba kaj parola parto.
En la skriba parto
chiuj skribis taskon dum 30 minutoj. Ili povis mem
elekti inter du proponitaj temoj: "Kial mi
lernas Esperanton" kaj "Mia granda
problemo" kaj devis skribi minimume 10 frazojn.
En tiu skriba parto la plej malgranda tasko konsistis
el 10 frazoj kun entute 51 vortoj (krom unu escepto)
dum la plej granda estis 17-fraza kun 110 vortoj.
Specialan taskon kun nur 6 frazoj sed tre komplikaj
skribis knabino Stephanie:
" Kial mi lernas
Esperanton?"
Mi pensas, ke ghi la
bona ideo estis, ke infanoj de Deutschlandsberg kaj
infanoj de Radlje kune Esperanton lernas. Mi shatas
Esperanton, char ghi estas facila kaj car oni ghin
kiel sekreta lingvo uzi povas. Estas ghoje, ke
lingvon oni povas, kiun preskau neniu komprenas.
Krome interesas min aliaj lingvoj kaj mi trovis
novajn amikojn kaj amikinojn."
Dua aparte bona eseeto
estas de knabo Thorsten:
"Mi lernas
Esperanton. Kial? La lingvo plachas al mi. Mi trovas
la lingvon bonega. Mi trovas tion ankau bona, ke iu
lingvon Esperanton malkovris. La lingvo estas jam
iomete malfacila. Oni bezonas ankau pli da tempo por
tio. Mi lernus la lingvon. Mi shatus plulerni. La
silaboj estas multe pli facilaj ol che la germana
lingvo. Mi shatas skribi leterojn en la lingvo al
aliaj infanoj. Mi achetis ankau jam librojn en
Esperanto. La lingvo plachas al mi."
La plej malbona teksto
estas la jena:
"Mia granda
problemo
Mia granda problemoj
estas ke estis malordo. Mia problemoj estas ke
kverelas pro auto. Mia problemoj estas ke kverelis
kun amikoj. Mia problemoj estas lerni. Mia problemoj
estas skribi sur tabulo. Mia problemoj estas en
lernejo. Mia problemoj estas alia lernantoj. Mia
problemoj estas instruistino che matematiko. Mia
malgrandan problemo estas patro kaj patrino."
(Tamen tre impresa enhavo!)
En la parola parto
chiu devis paroli dum 3 minutoj je hazarde elektita
temo. Sur dek kartonetoj trovighis 20 temtitoloj, sur
chiu kartoneto po du. Chiu lernanto elprenis hazarde
unu el la kartonetoj, turnis ghin kaj povis elekti
unu el la du supre skribitaj temoj. Jen la temoj:
Milito kaj paco / Mia instruisto, Teatro kaj kino /
Ekskurso kun geamikoj, Moderna muziko / Miaj
leteramikoj, Sporto en mia lando / Kiel mi ludas,
Gepatroj kaj gefiloj / En malsanulejo, Mia lando /
Kion mi rigardas en televido, La amo / Mia plej bona
amiko, Televido hodiau / En vendejo, Mia unua amo /
En lernejo, Literaturo / En malsanulejo.
La minimuma nombro da
diritaj frazoj dum la tri minutoj estis 8 kaj la
maksimuma 24.
Do la kompleta rezulto
estis bonega, kion ja esprimis ankau en sia parolado
la inspektoro, dirinte, ke estas mirinde, ke nur post
du semajnoj la infanoj povas tiom multe paroli kaj
skribi. Objektive, mi havis tamen la impreson, ke unu
el la lernantoj ne faris la minimumon necesan: atingi
tiun staton, en kiu la frazoj de li diritaj estus
komprenitaj de alilandaj esperantistoj. Tamen ankau
li en la ekzameno mem atingis tiun minimumon. Do la
sukceso estis 100%. La notoj estas la jenaj: 2
infanoj estas superbonegaj, 4 estas bonegaj, 4 estas
tre bonaj, 4 bonaj kaj 2 minimume bonaj.
2) KURSO PESNICA -
LEIBNITZ
La kurso okazis en la
jenaj datoj: 15-20-a de marto en Elementa lemejo en
Pesnica, de la 22-27-a de marto en Gimnazio en
Leibnitz. Publika ekzameno okazis la 29-an de marto
en Pesnica.
La organizon de la
kursvarbado kaj disponigon de la lernejoj prizorgis
la direktoroj, sro Plankensteiner en Leibnitz kaj
sinjoro Franc Fisher el Pesnica.
La tekniko de la kurso
estis identa kun la antaue priskribita.
La konsisto:
Gelernantoj el
Pesnica:
1. Andrej Zvarc, Pekel 24, 2211 Pesnica (1980)
2. Iztok Kropec, Pesnica 21, 22111 Pesnica (1980)
3. Bojana Tomazich, Gachnik 84, 2211 Pesnica (1979)
4. Biska Djerlek, Shentiljska c. 161, 2211 Pesnica
(1979)
Gelernantoj el
Leibnitz:
1. Falko Kostron, Emerich Kalmang. 4, Leibnitz (1981)
2. Nina Baumhackl, Gersdorferstr. 2, Strass (1981)
3. Birgit Trumpp, Mureckerstr. 3A, Strass (1981)
Studentoj el Maribor:
1. Darja Krajnc, Maistrova 21a, 2000 Maribor (1972)
2. Mario Tement, Na gaj 6, 2351 Bresternica (1971)
patrino de unu infano:
1. Elfriede Kostron, Emerich Kalmang. 4, Leibnitz
La diferencoj disde la
kurso 1):
a) La grupo estis
grave malpli granda kaj tiusence pli facila.
b) Kromaj helpoj de la
lernejoj ne ekzistis. Neniu instruisto estis
taskigita zorgi pri la grupoj au sekvi, kio okazas,
nenia kroma oferto, mangheto au simile. Ankau la
transporton organizis la gepatroj.
Tio kauzis, ke jam al
la unua horo el la 6 anoncitaj el Leibnitz venis nur
3 kaj el la 8 el Pesnica venis 5. Post la 3-a tago
unu plia el Pesnica forfalis. La restintaj sukcesis
atingi la finon. Krom la menciitaj vizitantoj ankau
unu patrino (Elfriede Kostron) regule vizitis chiujn
horojn kaj kunlernis.
c) La ghenerala
kvalito de la anoncitaj infanoj estis sub la mezo.
Tial la rezultoj estis iom malpli bonaj ol en la unua
kurso. Jen la karakterizoj de la rezultoj:
1. La kurso tamen
plachis al la kursanoj, char chiuj krom unu sukcesis
regule viziti chiujn kurshorojn, ghi estis amuza por
ili kaj ebleco kontakti fremdajn infanojn.
2. Pro la ghenerale
malpli alta nivelo de la infanoj kaj neprizorgo de
lernejoj, mankis autoritato, kiu devigus ilin iom pli
lerni hejme, sekve la vortojn ili praktike tute ne lernis.
3. Necesis perdi multe
pli da tempo por klarigadi la gramatikon de la propra
lingvo (slovena kaj germana), char la plej multaj ne
distingis, kio estas substantivo kaj kio verbo, des
malpli konis la helpverbojn. Pro tio ili malfacile
tradukadis el la nacia lingvo en Esperanton.
4. Tiun gravan
tempoperdon eblis parte kompensi pro tio, ke la grupo
estis grave malpli granda tiel, ke la programon tamen
oni faris komplete kaj la finaj rezultoj tamen estis
pozitivaj.
5. La lernejoj ne
helpis la lernantojn faciligante al ili la regulan
lernadon. Pro tio ankau la infanoj ne povis lerni iom
hejme, ili devis lerni por la normala lernejo.
6. Malgrau tiuj
mankoj, la entuziasmo de la lernantoj estis grandega,
kion montras la ekzamenaj taskoj, kies titolo estis
"Kial mi lernas Esperanton". Kaj tiu
entuziasmo kauzis, ke la finaj ekzamenoj montris pli
bonajn rezultojn ol shajnis antaue. La fina rezulto
estis nur iom malpli bona ol che la unua kurso. Ne
ekzistis escepte bonegaj, sed ankau ne escepte
malbonegaj.
La ekzameno:
En busha ekzameno
minimuma nombro da diritaj frazoj estis same 8 kiel
en la unua grupo, sed la maksimuma estis nur 12.
Tamen, chiuj senescepte sukcesis paroli pri sia temo
tiel, ke fremdulo povus kompreni ilin.
En la skriba ekzameno,
kiu dauris same 30 minutojn, la lernantoj povis same
elekti inter la temoj: "Mia granda
problemo" kaj "Kial mi lernas
Esperanton". Interese, ke chiuj senescepte
skribis pri la dua temo. La plej malgranda tasko
konsistis el 8 frazoj kaj 36 vortoj, sed la plej
longa konsistis el 19 frazoj kun 125 vortoj.
La enhavo de la taskoj
montras senescepte grandan entuziasmon pri la kurso
kaj pri Esperanto, kvankam inter la taskoj ne
trovighas escepte bonaj au escepte malbonaj. Bonega
estis neniu. Kvar estis tre bonaj, 2 estis bonaj kaj
unu estis minimume bona.
IV) KONKLUDO KAJ
SEKVOJ
La rezulto montras, ke
tiaspecaj kursoj estus plensencaj por tiaj infanoj,
se nepre la agadon sekvus atente la lernejaj
autoritatoj, kiel tion faris la lernejoj en Radlje
kaj Deutschlandsberg kaj se la grupoj estas
malgrandaj (ghis 12 personaj). Se tio ne ekzistas,
pli bone estas fari la kursojn kun pli aghaj infanoj
(15-17 jaraj), kie forfalas la problemo de baza
nacilingva gramatiko, ili konas pli da fremdaj vortoj
lerninte pli longe aliajn lingvojn kaj estas pli
seriozaj rilate la hejman lernadon de vortoj.
Por tamen ghenerale
pliefikigi la lernadon de vortoj necesus nepre
enkonduki helpilon per vortoj sur kartetoj.
Post tiu rapida kaj
intensa enkonduka lernado, sed grava pro tio, char
per ghi oni povas jam reciproke paroleti, sed chefe char
oni atingas la momenton de entuziasmigho kiel gravan
motivigilon antau ol oni eventuale perdus la deziron
plulerni, oni devas daurigi la lernadon dum pliaj
24-30 horoj. Se tiu lernado okazas ankau komune kun
alilandanoj (ech se nur unufoje semajne) la flueco de
la lingvo estas atingata post tiuj aldonitaj horoj,
do post 2-4-monata lernado.
Grava shtupo en
pliperfektigo de tiu chi-modelo estus enkonduki
familian kursaron, en kiu infanoj kune kun gepatroj
lernus. La familio Kostron en la dua kurso montris
bonegan ekzemplon, char tiel kaj la infano kaj la
patrino havis bonegan sukceson. Nome la patrino
lernis por stimuli kaj helpi la filon kaj la filo
stimulis la patrinon. Ili ambau lernis pli hejme ol
se lernus nur unu el ili. En la taskoj de pluraj
infanoj videblas, ke hejme kun la infanoj iom
kunlernis kaj helpis pluraj gepatroj.
La tutan eksperimenton
kelkfoje vizitis jhurnalistoj. 3 foje el slovenaj
gazetoj Vecher kaj Slovenec kaj unu foje el radio
Radlje. El Austrio 1-foje en loka gazeto
Weststeierische Rundschau kaj unufoje en loka Radio.
V)ALDONOJ
a) Listo de lerniloj
1. Lernolibro
Zagrebmetoda en la germana kaj slovena versioj
(autoroj: Zlatko Tishljar, Spomenka Shtimec, Ivica
Shpoljarec, Roger Imbert). Slovena adapto: Branka
Levachich.
Germana adapto Josef
Wesian, Karl Hirmann, Dr. Heinz Paul Kovacic.
2. Instrukciaro por la
kursgvidantoj de Zlatko Tishljar
3. Bildstrio "Kiu
estas Jozefo" de Claude Piron kaj Vjekoslav
Ivezich
4. Audkasedo de la
Zagreba Metodo (autoroj kiel che la lernolibro)
5. Serioj de
demandofrazoj por stimuli konversaciadon (Z.
Tishljar)
b) fotoj
c) gazetartikoloj
d) Skemo de la Zagreba
Metodo
e) Informo pri ekzisto
de video-filmo
f) Atestilo
Maribor, 30.03.
1993