Ill
EDUKADO
SPERTOJ
PRI LA ZAGREBA METODO
Antau tri jaroj en
Esperanto-Revuo (nro 1/80) aperis artikolo de la sama
autoro pri la unuaj eksperimentoj rilate novan
instrumetodon en Jugoslavio (Kroatio) kun invito peti
tiun instrumaterialon. Temis pri lernolibro (tiam
ghia dua eldono), kiun ellaboris autora grupo el
Zagrebo. Tiu artikolo estis poste represita en kelkaj
aliaj E-gazetoj (ech aperis kelkaj nacilingvaj
tradukoj de ghi). El chio tio sekvis 358 leteroj,
chefe de instruistoj kaj instruantoj el 43 landoj de
chiuj kontinentoj. Internacia Kultura Servo (IKS) -
eldonisto de tiu instrumaterialo - dissendis al
preskau chiuj petintoj la lernolibron (ghia tria
eldono aperis fine de 1981) kaj la akompanan
instrukciaron. Ni petis, ke oni skribu pri siaj
rimarkoj precipe, se oni aplikos la metodon.
Krome, en 1981 kaj
1982 ni dissendis al pli ol duono de tiuj petintoj
enketilon, per kiu ni volis informighi pri la
aplikado de la metodo kaj ankau esplori pli vaste la
nunan staton de la Esperanto-instruado ghenerale.
Chio chi aldonighis al la fakto, ke la autoro de tiu
chi teksto jam en 1979 faris apartan esploron pri la
vort- kaj morfemfrekvencoj en la parolata Esperanto.
Temis pri tio, ke dum la 64-a UK en Lucerno kaj la
35-a TEJO-kongreso en Austerlitz (Nederlando) estis
sonbende registritaj multaj chiutagaj diskutoj,
paroladoj kaj konversacioj, por ke poste tiu
materialo estu komputile prilaborita. Provrezultoj de
tiu esploro estis konataj kaj parte aplikitaj jam en
la tria eldono de la lernolibro.
La sama autora grupo
(S. Shtimec, I. Shpoljarec, R. Imbert kaj Z.
Tishljar), plifortigita de Tibor Sekelj, ellaboris la
kvaran, plibonigitan eldonon de la lernolibro. En ghi
oni plene aplikis la rezultojn de la frekvencesploro
kaj la nova kunautoro donis pli belan stilan veston
al la lecionaj tekstoj.
Intertempe ankau UEA
kaj TEJO komencis interesighi pri la minimuma
vortprovizo kaj eldonis la t.n. facilan numeron de
Esperanto (novembro 1981), por ekde chi tiu jaro
tiurilate transformi la revuon de TEJO,
"Kontakto". Krome, UEA ellaboris programon
por baza internacia ekzameno, kies vortprovizo esence
bazighos ankau sur la zagrebaj esploroj.
Char la instruado lau
la nova metodo produktis chiam pli kaj pli da
esperantistoj, kiuj kapablis uzi la lingvon, sed kun
limigita vortprovizo, montrighis necese zorgi ankau
pri legajhoj por ili, pri libroj, kiujn ili tuj povus
legi. Tial IKS komisiis al Roger Imbert (Zagrebo)
adapti al facila Esperanto konatan kaj interesan
romanon. Tiel estighis "La sentimulo" de
J.F. Cooper, kiun Imbert mallongigis kaj rerakontis
per la vorttrezoro permesebla en la metodo (chirkau
450 radikoj). Ekinteresighis pri la afero ankau
Claude Piron, kiu mem verkis jam tri originalajn
romanetojn en facila Esperanto. Jen do la tuta
"fabriko" ekfunkciis.
Ke la laboro de la
zagreba grupo ne havis nur lokan karakteron montras
ankau la fakto, ke la menciita lemolibreto estas jam
tradukita-adaptita (lau la 2-a kaj 3-a eldonoj) al 14
lingvoj; ghi aperis en presita au multobligita formo
en nau lingvoj: kroata au serba, makedona, slovena,
germana, franca, malta, kataluna, itala kaj kirunda.
Tradukoj pretas ankau en la lingvoj: norvega, angla,
nederlanda, njanja kaj bembua. Oni interesighas pri
adaptoj en la portugala, kastilia, pola, hungara,
bulgara, rusa kaj sveda.* Tia interesigho - almenau lau nia scio
- ne estas ghis nun konata pri iu ajn alia
E-lernolibro. Unu el la kialoj de tiu interesigho
devus esti ankau la fakto, ke la lemolibro maksimume
eluzas la avantaghojn de Esperanto mem kaj evitas
esti kopio de nacilingvaj lernolibroj de fremdaj
lingvoj.
En Jugoslavio (chefe
en Kroatio) chio chi provokis sufiche viglan
nacilingvan informadon. Pri la metodo skribis kelkaj
grandaj gazetoj, ech la Zagreba televido filmis
kvaronhoran elsendon por sia rubriko "Scienco
kaj ni".
Se oni konsideras, ke
IKS planas daurigi la libroserion "Facila
Esperanto" (en kiu aperis "La
Sentimulo"), ke vershajne la programo por la
internacia baza ekzameno bazighos sur la vortprovizo
de la metodo, ke regule aperados "Kontakto"
kun facilaj legajhoj, oni povas supozi, ke chi tiu
lemmetodo plue popularighos. Tian atendon apogas
ankau la fakto, ke la metodo ne estas farita surbaze
de teoria supozo, sed - chefe - pere de konstantaj
apliko kaj praktikado. La autoroj post chiu eldono
atente sekvis la rimarkojn de la uzantaj instruistoj
kaj mem gvidis plurajn kursojn por eksperimenti pri
la metodo. Montrighis, ke oni senprobleme povas
instrui tiun bazon de la lingvo dum du semajnoj (du
horoj tage) au dum du semajnfinoj en grupoj ghis
10-personaj. Surbaze de la tuta korespondado
chi-rilata, ni kolektis abundon da informoj pri la
nuna stato de la E-instruado ghenerale. Jen kelkaj
konkludoj:
Pere de la enketilo,
kiun resendis 31 demanditoj, eblas ricevi preskau
tutecan bildon pri la nombro kaj konsisto de kursanoj
en kelkaj landoj: Usono, Israelo, Malto, Francio kaj
Jugoslavio. Partajn respondojn ni havis pri Hispanio,
Finnlando, Austrio, FR Germanio, Italio, Soveta Unio
kaj Svedio. El tio konkludeblas, ke en la 12
menciitaj landoj chiujare lernas Esperanton minimume
9000 kaj maksimume 20.000 personoj. Surpriza fakto
estas, ke inter 50 kaj 90 procentoj (meze 75%) de
tiuj personoj estas gejunuloj. Tio plene malkoincidas
kun la aghstrukturo de UEA. Kien malaperas tiu amaso
da gejunuloj?
Se ni provas el la
chi-supraj informoj fari pliajn konkludojn, ni povas
supozi, ke chiujare en la mondo la lingvon lernas
amaso de 50 ghis 100 mil personoj (alkalkulu nur
20.000 chinojn, plurmilojn da bulgaroj, poloj,
kubanoj, brazilanoj, irananoj, kies respondojn ni ne
havas). Kion faras niaj landaj asocioj kaj UEA por
organizi tiujn amasojn? Shajne, nenion. Tial la
amasoj daure elfalas el la cirklo, kaj ilin chiujare
anstatauas novaj dekmiloj malaperontaj.
El la menciita amaso
de 358 leteroj, ni eksciis ankau aliajn interesajn
informojn. Tiel ni ricevis la impreson, ke la
instruado de Esperanto plej serioze estas traktata en
Svedio, Francio, Hispanio, FR Germanio kaj Sovetunio.
El tiuj landoj venis la plej multaj respondoj de
instruistoj kaj instruantoj. Estis surprizo konstati,
ke el kelkaj landoj, konataj pro la amasa
Esperanto-instruado (Pollando, Hungario, Bulgario)
venis tre malmultaj informpetoj. Aliflanke, ni
ricevis multajn leterojn el ekstereuropaj landoj:
preskau ne ekzistas lando en Sudameriko, el kiu ne
venis pluraj petoj; skribis ankau instruantoj el
Tajlando, Kuvajto kaj Vjetnamio. Fine estas stranga
la fakto, ke la faka organizajho - ILEI, Intemacia
Ligo de Esperantistaj Instruistoj - montris nenian
intereson pri nia metodo kaj spertoj pri ghi.
Esperanto-Revuo
2/1983
* Ghis nun la zagrebmetoda baza
lernolibro aperis en jenaj lingvoj: kroata, slovena,
makedona, angla, germana, franca, itala, hispana,
kataluna, malta, hungara, finna, portugala, sveda,
japana, korea, kirunda, rumana kaj laste preparighas
la nederlanda, prespretaj atendas la sveda kaj la
albana. La baza kroata lernolibro aperis je sep
eldonoj kun chirkau 40.000 ekzempleroj, la germana
kaj slovena havis jam tri eldonojn, la itala kaj
kataluna du eldonojn (la franca havas originalan
eldonon kaj iom shanghitan Metodon 11). Oni petis
permeson ankau pri la euska, vjetnama, rusa kaj
nepala, sed neniam ricevis konfirmon pri ilia apero.
Claude Piron poste
verkis specialajn kanzonojn por la metodo kaj du
bildstriajn rakontojn, kiuj estas konsista parto de
la lernado (la kompleto konsistas el la lernolibro,
audkasedo, unua bildstrio de Claude Piron kaj la
romaneto de J.F Copper / R. Imbert "La
Sentimulo"). La metodon kompletigas
"Instrukciaro por kursgvidantoj lau la Zagreba
Metodo" de Z. Tishljar, libreto de S.Shtimec
"Esperanto ne estas nur lingvo" kaj dauriga
B-lernolibro de Z. Tishljar kaj J. Cushing.