Kampuloj tri alpashis al vilagh',
Vojaghe por noktumo ili venis.
Post urba laborad' mongajnon ili prenis
Kaj nun al hejma lok' revenon entreprenis.
Chu taugas dorm' malsata dum vojagh'?
Do petas ili pri la mangho.
En la vilagh' malgrandas mangh-elekt':
Brasika sup' en poto sen efekt',
Sur plado kach', - jen tuta mangh-arangho.
En granda urb' plibonas la manghad'.
Ne gravas ghi. Nur estu sata stat',
Jen gastoj lau kutim' kun pio krucosigna
Eksidis por manghad' al tablo ligna.
Konjektis unu el la grup',
Ke ne sufichas por amikoj sup'.
Do li decidis artifikon uzi
(Se mankas fort-aplik', necesas superruzi),
Kaj diris li: "Chu audis vi pri fam'?
Jen Fomo por milit' ekservos, certe jam."
"Jen,kia do milit'?" - "Jen, baldau estos ghi,
Pretendas nia regh' al china imperi'."
Komencis tiam du diskuti pri afer'
(Estante en proksirno al kulturo
Gazetojn ili legis kun plezuro).
Jen pri milit' ekighis konsider',
Kaj komencighis tuj pri politik' diskuto,
Konjektoj saghaj kaj disputo.
Efikon bonan havis la ruzul':
Dum du disputis kaj milit-aranghis,
La tria senescepte chion manghis,
Kaj por ceteraj restis nul'.

Pri fremdaj temoj iu homo
Volonte frazas en diskut' -
Pri hinda sorto kaj kondut'
Parolas li tre klare, sen balbut'.
Sed senantente, dum disput',
Forbrulas lia propra domo.

En richa domo, sur fenestra breto
En pitoreska poto kun valor'
Kaj en proksimo al natura flor'
Jen floro arta tute sen diskreto
Balancis sin kun glor-fiero
Kaj kun arog' pri sia bel-supero.
Malgranda pluv' ekgutis en subit',
Kaj floro silka petas Jupiteron,
Ke ne akvumu li la teron:
De tiu pluv' nur estas malprofit'.
"Ho, justa Dio", preghas arta floro:
"Chu estas ja valoro
En tiu pluv' kaj kia rezultat'?
Rigardu kun favoro:
Plenkota estos nia strat'."
Sed peton stultan Zeuso ne atentas.
Somera pluvo kun rapid' torentas.
Kaj plu varmego homojn ne turmentas.
Viglighas jam natur'
Kaj chiu vegetajh' plenfreshas por plezur'
Sur la fenestra bret' natura charma floro
Plenighis jam per sia bel'
Kaj kvazau de miel'
Aromas bon-odoro.
Sed falsa flor' pro vigla pluva fort'
Senighis de belec' kaj lau severa sort'
Ghi trafis al forjheta korb'.

Talenta hom' kritikon ne koleras,
Ne povas ghi difekti al belec'.
Nur flor' de falsa spec'
En pluv' mizeras.

Pro Lupoj al Shafar' malbona vivo venis
(Ne tro ghentilas Lupo per makzel'),
Kaj besta registar' defendon entreprenis,
Por savi Shafojn de kruel' -
Fondighis Komitat' por tiu cel'.
Hazarde trafis ghin el Lupoj granda grupo,
Sendube, ke krimul' ne estas chiu Lupo,
Ekzistas ankau Lup' de paca spec'
(Kaj estas tiu fakt' al mi konata),
Trairis li en shafa proksimec'
Trankvile, sen atent', - estante tute sata.
Do kial mankus Lup' en Komitat'?
La Shafo en mizer' meritas pri kompat',
Sed ankau por la Lup' egalu bonrilat'.
Jen en arbara lok' malfermis sin kunsido.
Post longa diskutad', paroloj pri decido,
Verkita estis legh', projekto por dekret'.
Jen estas ghi, la legho en komplet':
"Tuj kiam Lup' maljuston entreprenos
Kaj kun ofend' al Shafo venos,
La Shafo rajtas sen prokrast'
La Lupon kapti kaj en hast'
Al tribunalo Lupon treni,
Por povu tribunal' aferon interveni."
Perfekta estas legh-ordon',
Minacas pun' al Lup-fripon'.
La nova legh' rabiston ne subtenas,
Efikas nun de Shaf' mizera plend'.
Sed Lupoj al mizer' rilatas sen atent'
kaj Shafojn lau malnov' por sia mangho trenas.

Trezoron grandan gardis la Spirit'.
Sed venis foje, en subit',
De la Satan' ordon-komando:
Forflugi por afer' al malproksima lando.
Por.la Spirit' sen plua pens-medit'
Necesas la plenumo de ordono,
Domaghas tamen la Demono,
Konfuzas lin la sorto de trezor', -
Prizorgos kiu pri la or'?
Chu trovos li gardistojn lau bezono?
Sed por gardad' necesas granda mono.
Restigi sen la gard' - ghi estas risko nur:
Honesto en la viv' funkcias ja mensoge.
Prishtelas homoj ofte kun plezur',
Atingi monon estas tre alloge.
Klopodas, pensas li kaj pretas jam decid':
Avara homo helpos al Spirit'.
Li venis kun trezor' al tiu Avarulo
Kaj diris li: "Auskultu min, sinjor'!
Forflugi devas mi lau urgha serv-postulo,
Al via mosht' inklinas mia kor, -
Do por memor', kun tre anima sento,
Donacas mi trezoron kun volont'.
Elspezu ghin kraj ghuu en kontento
Sen zorgo pri estont'.
Kaj en futur', post via morta fin',
Lauleghe mi heredos vin, -
Jen estas tuta la kondicho.
Kaj dume kun plezur' vi vivu en felicho!"
Foriris li, - kaj pasis dudekjar'.
Post la plenumo de ofica far'
Trans kampoj kaj arbar'
Spirito flugas hejmen kaj konstatas, -
Ho, kia ghojo! Mortis en honest'
La Avarul' malsata sur la kest',
Dukatoj chiuj tamen bone statas.
Jen la Spirit' Trezoron sian prenis
Kaj ghojis al profit':
Senpage la gardist' oficon sian tenis.

Se avarul' avaras pli kaj pli,
Nur por demon' dukatojn gardas li.

Pashtisto dormis dolche dum ripoz'.
Al tiu sama lok' serpent' en furioz'
Alrampis kun pikil' venena,
Kun la minac' pri morto abomena.
Averte pro kompat' ekpikis lerta Kul'
Per tuta forto al dormul'.
Pashtisto dum vekigh' serpenton batis morte,
Sed en la sama temp' li frapis Kulon forte,
Kaj la mizera Kul' pereis senrevene.

Ekzistas en la mond', similaj faktoj plene:
Se homo kun malfort' al granda potencul'
Ekprovas veron ekriveli,
Kapablas li pereon nur akceli
Samkiel nia kul'.

Jen Poto al Kaldron' farighis kamarad'.
Superas la Kaldron' per sia nobla stat',
Sed por amika sent' ghi estas bagatelo.
Do Poto kun Kaldron' amikas lau fidelo.
Neeblas nun disigh' por tiu ama par'.
De frumaten' ghis nokt' konsente ili kunas,
Sur fajre-flama forn' en amikeco komunas;
Je chiu pash' duopas amikar'
En plena solidar'.
Ekvolis la Kaldron' tra mondo rond-veturi,
Alvokas li la Poton al vojagh', -
Kaj Poto al Kaldron' alighis kun kuragh':
En sama veturil' li volas plenplezuri.
Jen sur pavima shton' en trema maltrankvil'
Sin pushas amikar' en sia veturil'.
Kavetoj en abund', de malglatajh' difekto
Malgravas al Kaldron', se frapas la efekto
De la malbona voj' al Poto en terur'.
Ne volas tamen Pot' rifuzi pri vetur';
Argila nia Pot' fieras kun plezur',
Estante al Kaldron' amiko akompana.
Chu longis promenad' dum tiu kur'?
Ne scias mi. Sed post vojagh' lauplana
Fortulo la Kaldron' revenis tute sana,
Kaj de la Pot' - frakasaj pecoj nur.
De tiu chi rakont' vidighas la moralo:
En am' kaj amikec' tre gravas plen-egalo.

Ekzistis la kutimo en Egipto, -
Dum enteriga pompa procesi'
Lamentis ploristin' kun lauta kri'.
Jen foje dum marshad' al kripto
Dungitaj ploristinoj kun grimac'
Lamentis en funebra grandiozo
Sekvante homon richan al ripozo,
Al loko de eterna pac'.
Pasanton iun kaptis la supozo,
Ke la malghoj' profundas kun sincer'
Kaj diris li: "Lau mia profesio
Jen revivigh' okazas per magio.
Sorchisto eslas mi, kapabla per mister'
Mortinton fari vivoplena.
Akceptu vi miraklon por konsol'."
"Ho, patro nia! Estu via vol'!
Sed pefas ni pri la favor' subtena,
Ke post la tagoj kvin
Forprenu mort' denove lin.
Sentaugis li dum estis viva, -
Vivante ne utilos li;
Sed lau funebra tradici'
Redungos oni nin al ploro kolektiva."

Sentaugas ofte la richul'-sinjor',
En lia morto estas nur valor'.

"De kie venas vi, saghul-sinjor'?"
Demandis Vulpo al Azeno.
"Jhus vidis mi Leonon en dolor':
Mizeras multe Suvereno.
En la pasint' tondregis lia blek', -
Kaj flugis mi rapide pro timeg'
Savante min de la terura krio,
Sed nun malsanas kaj kadukas li,
Senfortas pli kaj pli, -
Kaj estas tute for pasinta trema tim',
Kaverne kushas li, forpasis energio.
Kaj pasis sen reven' respekto kaj estim',
Elpagas chiu best' la shuldojn kun procento!
Irante preter li, ja chiu venghas
Lau frapa pun', -
Per korno au per dento..."
"Sed certe ja konfuz' retenis vin ,
De tiu frap' al fama suvereno? "
"Ho, kial do? Neniu estu gheno!
Chu timos mi sen kauz'? Mi ankau frapis lin
Ekkonu jam Leon' la hufojn de Azeno!"

Kanajloj apud vi, se vi potencas nur,
Ne riskas tushi vin per sia ech pretendo;
Sed se defalos vi de gloro al obskur',
Do frapos multe vin aflikto kaj ofendo.

Vi vane dirus, ke diabloj tute
Ignoras la justecon absolute.
Ne, konas mi ekzemplojn pri afer'.
Okazis foje en infer',
Dum marsh' parada sub la ter',
Kalumniulo kun Serpent' kverelis,
Unuan lokon en marsheto celis.
Estighis tiam bruo kaj tumult',
Pretendis ambau kun insult'
Pri sia malutil', supera lau rezult'.
Kaj en disput' pri sia malutilo
Kalumniulo en kverel-ekstrem'
La langon montris kun mokem'.
Responde la Serpent' minacis per pikilo
Kaj siblis ghi proteste al ofend'.
Unuan lokon strebis la Serpent', -
Kaj baldau al Serpent' la homo cedis
Sed ne konsentis tion la Satan',
Li intervenis mem al bruo kaj chikan'.
La homan rajton la Satano pledis,
Dirinte al Serpent':
Meritas vi per via akra dent',
Sed tamen hom' superas en talent'.
Per la pikil' pereon vi minacas,
Dangheras vi sendube en proksim',
Perfidan frapon ofte vi audacas, -
Sed multe pli dangheras al viktim'
La kalumni' per sia fush-esprim',
Char kontrau ghi defendas nek montaro,
Nek largha maro!
Superas hom' en malutil-talent'.
Do sekvu lin, - humile, en silent'."
Triumfis Kalumni' per sia eminent'.

Supere, kun admir' pri largha horizonto,
Jen Aglo shvebis alte kun fier'
Tre fore de la ter',
En nuboj, apud fulmofonto.
Kaj post la nuba grandioz'
Sidighis birda Regh' grenejon por ripoz'.
Por Aglo estas ghi mizera loko,
Sed por la Regh' ne gravas la shablon'.
Li sur grenejon flugis kun impon',
Vershajne pro forest' en tiu region'
De kverko au granita roko.
Kaj lau kapric', post kelkminuta rest'
Li flugis kun majest'
Al la grenej' alia por cheest'.
Vidinte ghin kokin' al amikino
Rezonas tiel kun afekt':
"Sed kial Agloj ghuas pri respekt'?
Chu per flugada nur inklino?
Nu, certe, sen babil',
Al la grenej' mi flugus kun facil'.
Do ni ne estu stultaj laukutime.
Pretendas Agloj vane je fier':
Forestas en natur' por ili la prefer';
Vi vidas, - apud ter'
Flugadas ili, kiel ni, proksime."
La Aglo al babil' respondas kun malshat':
"Eraras vi en via rezonad';
La Agloj, lau kapric', direktas sin al subo,
Sed por kokina gent' ne eblas flug' al nubo! "

Kritik-jughante pri talent'
Malbonajn trajtojn vi ne trovu,
Nur pri belec' admiri vi ekprovu,
Pri la divers-nivel' de ghia eminent'.

Malpura Balail' alvenis al honor':
Nun ghi por simpla plank' ne servas kun fervor',
Ghi zorgas jam pri vesto de sinjoro
(Drinkulo la servist' eraris dum laboro).
Jen agas Balail' aktive, sen ripoz',
Sinjoran veston jam senlace batas
Kaj kvazau dum drashad' vestajhon senkompatas.
Laboras ghi kun certa grandioz'.
Sed malgrau aktivec' bedaure ghi malpuras,
Forestas bon-rezult' de tiu Balail':
Ju pli fervoras ghi, des pli makuloj pluras.

Tutsama estas malutil'
En la simil':
Jen vigla sensciul' sintrude lecionas
Kaj al scienc-labor' korektojn siajn donas.