PRI HOMARANISMO (2)

• Ni devas akcepti la tezon, ke esperantismo estas nur lingva sekcio de pli
  vasta ideo - Homaranismo. Ni devas strebi eduki ne
  esperantistojn-lingvanojn, sed esperantistojn-homaranojn. (Interalie, homoj
  estas altirataj al Esperanto nur pro ghia ideo, sed poste plej ofte
  senrevighas, char ili konstatas, ke esperantistoj estas stultuloj) Ni devas
  disvastigadi ne la lingvon mem, sed la ideon, kiun ghi enhavas. Tio helpos
  al ni, unue, liberighi de E-parolantaj fiuloj, kaj due, allogi milojn da
  homoj, kiuj same revas pri Pli Bona Mondo kaj subtenas esperantismon, sed
  pro diversaj kauzoj ne estas pretaj tuj lerni Esperanton.
  Kiam e-istoj organizas siajn aranghojn en Esperanto, tiuj estas kongresoj de
  samlingvanoj; se e-istoj organizos siajn aranghojn en la popola lingvo, tiuj
  estos kongresoj de samideanoj.
  
  Esperantismo celas ne nur plifaciligi la internacian komunikadon. Fakte, tiu
  tasko jam estas solvita per angla lingvo. Por ke Esperanto konservu sian
  "nichon", ghi devas havi alian celon, ol angla lingvo: Esperanto estu lingvo
  nur por bonaj homoj, homoj de Estonteco. Ghuste tion volis Zamenhof. Li ne
  volis, ke Esperanto estu nur seka instrumento por informado au komerco, ghi
  estis por li io sankta. Kaj se ni refaros Esperanton sankta, ghi
  disvastighos. Por senmoralaj au profitdonaj kontaktoj ekzistas alia
  internacia lingvo - la angla.
  
  Do, Esperanto estu lingvo de Homaranoj. Ju pli idealoj de Homaranismo
  disvastighos en la mondo, des pli homoj shatos kaj lernos Esperanton.

• La tezo de N.Gudskov, ke "Ju pli da homoj scios Esperanton, des pli da ili
  proksimigxos al ideo de egalrajteco kaj frateco de cxiuj homoj cxie en la
  mondo" ne estas ghusta, char lingvo per si mem ne faras homojn pli humanaj.
  Praktike, al Esperanto plej ofte venadas homoj jam pretaj akcepti
  Homaranismajn idealojn, jam portantaj ilin en sia koro. Kaj plej ofte ili
  foriras, char ili konvinkighas, ke en nuna E-movado forestas ech malgranda
  odoro de Homaranismo...

• Praktiko montras, ke plimulto da homoj, kiuj eklernas Esperanton, faras tion
  ne por ia praktika utilo, sed nur pro ia revo pri estonta unuigita homaro.
  
  Kiuj deziras ricevi praktikan utilon, tiu lernas anglan lingvon.
  
  La vorto "samideano", kiu enkondukighis che la naskigho de Esperanto, klare
  montras al ni, ke esperantistoj ekde la komenco rigardis sin kiel adeptojn
  de ia ideo, sed ne kiel simplajn samlingvanojn.
  
  Multaj homoj estas stultaj, egoistaj kaj profitemaj. Se ni ignoros la
  internan ideon de Esperanto kaj akceptos, ke Esperanto estas "lingvo por
  chiuj", tiam ni malfermos pordojn al Esperantujo por chiaspecaj fiuloj.
  
  Jes, iam Esperanto (mi kredas) ighos "lingvo de chiuj", sed ne pli frue, ol
  kiam chiuj homoj ighos altruistoj, homaranoj.
  
  Esperantiginte stultulon, ni ne faros lin homarano; li restos sama stultulo
  kiel ghis nun. Ni nur malplibonigos la situacion, char en E-movado aperos
  ankorau unu stultulo, kiu memkompreneble povas alporti nur malutilon.
  
  Do, antau chio ideo, nur poste lingvo. Jen kial ni serchu kaj kolektu
  homaranojn, propagandu noblajn ideojn en ilia tuteco kaj ne insistu ke oni
  tuj lernu Esperanton. Kaj tia taktiko alportos senkompare pli da rezultoj
  kvalite kaj kvante.

• CHU VEGETARISMO ESTAS PARTO DE HOMARANISMO?
  Vegetaraneco estas nek NECESA, nek SUFICHA kondicho por esti Homarano. Oni
  povas esti bonega Homo ankau manghante viandon. Tamen, vegetarismo estas
  rekomendinta - pro la kialoj, kiujn bonege klarigis Zamenhof mem.
  Tiel same estas pri ne-fumado kaj ne-drinkado. Oni povas esti bonega Homo,
  ech fumante kaj drinkante. Tamen, kuracistoj delonge pruvis malutilecon de
  tiuj kutimoj. Sekve, ne-fumado kaj ne-drinkado estas rekomendindaj (chiuj
  Majstroj postulas ilin kiel neprajn kondichojn por spirita kreskado).

• "Luma Hierarkio" estas tiu "shtuparo" de Jakobo, menciita en Biblio.
  Saghaj homoj havas siajn Instruistojn - Saghegulojn, tiuj siavice havas
  siajn Instruistojn - Mahatmojn, tiuj siavice havas siajn Instruistojn, kiuj
  eble trovighas ekster Tero, kaj tiel senfine, ghis Dio mem. Kristanismo
  mencias multajn rangojn de Angheloj kaj Arhhiangheloj, chu ne? Plej malsupre
  de tiu Luma Hierarkio trovighas (teorie) pastroj, sed nuntempe, pro
  perversigho de la religio, ili pli ofte apartenas al Malluma Hierarkio, ol
  al la Luma... :((

• Felicho trovighas interne de homo kaj ne dependas de richeco au aliaj
  materiaj cirkonstancoj. Multaj richuloj estas malfelichaj. Sekve, socio ne
  devas havi kiel sian celon - materian richighon, kaj same chiu familio ne
  devus chasi richecon. Pli saghe estas eduki internan, humanan homon kun
  pozitiva mondkoncepto. Bedaurinde, kapitalismo shajnas esti senchesa vetkuro
  por mono. Tio pereigas animojn de homoj kaj ech minacas al ekologio de tuta
  planedo...

• Ni bezonas nian esperantistan "religion" au ideologion. Ghi estos tre bela.
  Lau enhave ghi estos identa kun Agni-Jogo, Kosmologio kaj aliaj instruoj de
  Saghuloj. Neniu esperantisto ghis nun kuraghis oponi al Homaranismo. Ech
  kanajloj estimas ghin kaj subtenas per vortoj (sed envere ili, certe,
  enmetas sian enhavon en tiun ideon). Se ni faros Homaranismon populara, tiam
  eble E-movado refarighos vera samIDEanaro, sed ne samLINGVanaro (kiel nun).

• pri sennaciismo:
  Plimulto da homoj en la mondo ne volas perdi siajn naciajn lingvojn. Tre
  multaj vidas minacon por sia lingvo flanke de angla lingvo. Tial la
  argumento, ke Esperanto povas savi etajn naciajn lingvojn, estas tre trafa
  kaj utila. Se GEA (Germana E-Asocio) malpermesas publikigadon de saghaj
  opinioj, do ghi estas simple stulta. Kaj entute maldekstruloj, kiel mi jam
  skribis, ofte estas stultaj; kaj dekstruloj ofte estas kruelaj. Ili estas
  dialektike interligitaj.
  
  Se esperantistoj konsistos nur el unu politika koloro, tio ne estos bona. En
  E-movado sufichos loko kaj por bonkoreco de maldekstruloj, kaj por sagheco
  de dekstruloj.

• Nur neutrala komuna lingvo, funkcianta apud (ne anstatau!) naciaj
  lingvoj en internacia komunikado, povas defendi la naciajn lingvojn. Chi tiu
  tezo estas rekomendinda por farighi oficiala vidpunkto de UEA k.a. asocioj.
  Chi tiu tezo detruas timojn kaj antaujughojn, kvazau esperantistoj estas
  "senpatrujaj kosmopolitoj", kiuj batalas kontrau chio nacia, kiuj volas
  unukolorigi la mondon. Chu vi opinias, ke la naciaj lingvoj ne bezonas
  defendon? Tamen, chiu homo shatas sian gepatran lingvon, neniu deziras ke
  ghi formortu. Kune kun la naciaj lingvoj formortus ankau naciaj kulturoj.
  Anstatau plirichigi la mondon, tia "unueco" ege malrichigus ghin. Tio estas
  ekstremismo kaj kontrauas al Homaranismo en mia kompreno. Kaj por Esperanta
  afero ne ekzistas pli malutila taktiko, ol aserti, ke Esperanto celas
  anstataui la naciajn lingvojn.

• Angla lingvo ne forpushos aliajn naciajn lingvojn. Oni dume uzas ghin kiel
  internacian, sed kiam angla lingvo transiras difinitajn limojn, tiam en iu
  kaj tiu lando ekaperas forta antipatio al ghi kaj emo distancighi de ghi
  (tio sama okazis kun rusa lingvo en Sovetio).
  Sola lingvo, kiu iam, post jarcentoj, povas iom post iom forpushi naciajn
  lingvojn, estas Esperanto. Inter angla lingvo kaj Esperanto estas unu
  grandega diferenco: Esperanto apartenas al neniu popolo. Tio signifas, ke
  homoj, uzante Esperanton, ne humilighas antau iu ajn, ne mallevas sian
  prestighon, ne perfidas sian nacian kulturon. Do, ne ekzistas psikologia
  baro por pli kaj pli vaste uzi ghin.
  
  "Senpatrujaj kosmopolitoj" estas esperantistoj-ekstremistoj. Kiel chiaj
  ekstremistoj, ili malhelpas al la afero, al kiu ili kredas servi.
  "Senpatruja kosmopolitismo" ne kongruas kun Homaranismo. Ghi estas simple
  infanajho. Ech pli, ghi estas tre reakcia elpensajho. "Senpatruja
  kosmopolitismo" = Homaranismo minus patriotismo. Tio ne estas akceptebla.
  Patriotismo estas amo al sia lando kaj ghia kulturo. Sen tia amo la naciaj
  kulturoj detruighos kaj farighos unu komuna griza amaso.
  Kiam la kosmopolitoj komprenos, ke Homaranismo (tutmonda patriotismo) ne
  kontrauas al patriotismo (landa Homaranismo)??
  
  Sovetia politiko rilate naciajn kulturojn ene de Sovetio estis formulata
  jene: "(ili estu) naciaj lau formo, socialismaj lau enhavo". Simile ni povas
  formuli Homaranisman politikon rilate chiujn naciajn kulturojn: ili devas
  esti "naciaj lau formo, Homaranismaj lau enhavo".
  Tio signifas, ke ne gravas, kiom ekstere diferencaj estas la popoloj.
  Gravas, ke ili subtenu Homaranisman ideologion kaj sentu sin fratoj de unu
  granda familio.
  Batali kontrau eksteraj diferencoj estas tre granda stultajho, char eksteraj
  diferencoj per si mem ne kvereligas naciojn. Pli ofte ilin kvereligas
  strebado unuformigi ilin, subigi al tiu au alia modelo.
  Mi estimas Lanti, sed mi ne opinias lin (pardonu) granda saghulo. Li estis
  tre naiva kaj facilanima. Lian limigitecon pruvas ankau lia rilato al
  religiaj aferoj. Zamenhof kompare kun li estas kiel saghega avo kompare kun
  10-jara nepo.

• En bona familio homoj vivas lau komunismaj principoj: chiuj laboras lau
  kapabloj, havas chion komunan, ne pagas monon unu al alia, helpas unu al
  alia ktp. Do, necesas fari la tutan homaron "unu granda rondo familia". Tiam
  komunismo = "la eterna revo de l' homaro" por eterna ben' efektivighos.
  Estas facile vidi, ke Zamenhof estis purega Komunisto en tiu senco.

• Lanti asertis, ke chiuj diferencoj inter nacioj devas malaperi. Sed la
  demando ne estas simpla.
  Kiun lingvon parolos la sennacieca homaro? Chu Esperanton? Sed chu tia
  unusola lingvo ne farighos primitiva? Nun diversaj lingvoj reciproke
  richigas unu alian, sed kio richigos la unusolan lingvon?
  Kiujn kantojn kantos la sennaciuloj? Kiujn vestojn ili portados? Kiun
  religion ili kredos? Kian arkitekturon ili preferos? Finfine, kiun
  hautkoloron ili havos? Nun chio tio estas gravaj distingiloj inter nacioj.
  Ech karaktero, parolmaniero, gestaro diferencas. Kiel eblas chion unuecigi -
  kaj chu eblas?
  Tia unuecigo povos grave malrichigi la homaron. Homoj perdos multon, sed
  akiros nenion.

• Mi ne shatas nunan arkitekturon. Ghi estas malbela (lau mi) kaj sama en
  diversaj landoj. Modernaj konstruajhoj estas similaj kiel en USA, tiel en
  Chinio, Rusio, Afriko ktp. Kaj ili preskau ne havas ornamajhojn. Malbone!
  
  Mi ne shatas modernajn vestojn. Ili estas sensencaj, malbelaj (escepte por
  infanoj) kaj samaj por chiuj landoj. Oni devus renaski belajn naciajn
  vestojn, almenau iliajn elementojn kun naciaj ornamentoj. Same oni povus
  konstrui diversajn tre belajn modernajn konstruajhojn en nacia stilo.
  
  Diversaj popoloj havas diversan muzikon, kaj chu tio ne estas bela? Nun
  anglalingva rok-muziko forpushas alian muzikon, kaj ankau tio malrichigos la
  mondon. Ekzemple, rusaj kaj sovetaj kantoj estas multe pli melodiaj, ol
  roko-popo. Disnej-herooj forpushas heroojn de belegaj fabeloj de aliaj
  popoloj. Tio estas reala sennaciismo. Kaj, lau mi, tio estas malprogreso.
  
  Povas esti, iam homoj loghos sur aliaj planedoj, kaj tie ili, evidente,
  formos apartajn popolojn, eble ech rasojn kun propraj kulturaj apartajhoj.
  Chu tio ne estas bona? Vojoj al absoluta Belo estas multaj, sed ne unusola.

• Religioj estas necesaj, char ili estas ligiloj al spirita mondo. Kaj ili
  devas esti multaj, char chiu popolo havas siajn idealojn, sian imagon pri
  belo ktp. Kompreneble, chiu religio (eble krom judaisma) ne distingas inter
  naciecoj. En chiu religio trovighas homoj de multaj nacioj, kaj en chiu
  nacio trovighas adeptoj de multaj religioj.
  Iusence tamen religioj estas similaj al naciecoj (tion mi ofte substrekas).
  Tial ateismo estas tre parenca al sennaciismo. Alivorte, ili ambau (ateismo
  kaj sennaciismo) estas falsaj "solvoj" de la problemo.

• Batali por neniigi diferencojn inter nacioj estas same stulte (kaj
  senshance) kiel batali kontrau diferencoj inter individuoj. Do, shajnas al
  mi, ke sennaciismo (kiu nun dume triumfas en formo de angla-usona
  hegemonismo) finfine fiaskos.

• Homoj dividighas je diversaj nacioj, diversaj religioj, diversaj klasoj. En
  chiu subdivido povas aperi ekstremisma fluo, kiu postulas subpremi siajn
  konkurantojn. Tiel aperas naciismo, religia fanatismo, diktaturo de iu socia
  klaso. Mi supozas, ke homaranismo proponas lerni toleremon kaj pacan
  kunekzistadon inter diversaj nacioj, religioj, klasoj (sed ne ilian
  unuecigon!).

• La ekspansio de angla lingvo estas vera sennaciigo. Ghi realigas tion, pri
  kio revas sennaciistoj.

• Ni pensu dialektike. Ekzistas naciismo (fiajho) kaj patriotismo (bonajho).
  Naciisto malshatas aliajn naciojn, patrioto amas sian. Ami sian popolon
  necesas. Tio ne estas naciismo. Ne ami sian landon, popolon, kulturon,
  historion, lingvon - estas same kiel ne ami siajn gepatrojn kaj gefratojn.

• Globalizacio au tutmondigo estas proksima al sennaciismo, sed ghi substrekas
  chefe ekonomian faktoron. Cetere, ghi enhavas ankau lingvan komponanton,
  supozante ke la tutmonda lingvo devas esti angla lingvo.

• Ekzistas multe da homoj, kiuj ne shatas sian propran landon kaj opinias, ke
  ili estas "pli superaj" ol chiu nacio, ke ili estas veraj "homaranoj". Tio
  estas malghusta konduto. La homaro konsistas el nacioj, kaj chiu nacio
  progresas tiam kaj nur tiam, se ghi konsistas el patriotoj.
  
  Mi ne estas naciisto, sed mi ne estas ankau sennaciisto; mi ne estas
  rasisto, sed mi ne estas ankau senrasisto. Devas esti "ora mezo". Mazohhismo
  estas same malbona afero, kiel sadismo. Mazohhismo stimulas sadismon.

• Kio estas homaranismo? Homaranismo estas aro da ideoj au ideologio, kiu
  celas venigi Novan Epokon kaj Regnon Dian sur Tero.
  
  Homaranismo NE estas parto de Esperanto-movado, sed kontraue, esperantismo
  estas parto (lingva parto) de homaranista movado.
  
  Chiuj homaranistoj estas simpatiantoj de Esperanto, sed ne chiuj
  esperantistoj estas simpatiantoj de homaranismo.
  
  Homaranismo akceptas kaj uzas Esperanton, sed ghi ne celas anstatauigi per
  Esperanto chiujn ekzistantajn lingvojn.
  
  Homaranismo agnoskas egalecon de chiuj nacioj, sed ghi ne celas tuj krei el
  ili unuecan tuthomaran nacion. Homaranismo supozas, ke chiu nacio plu vivu
  sur sia lando, evoluigante sian nacian kulturon direkte al homaranismaj
  principoj.*
  
  *Tio signifas, ke nacioj, kiuj kutimas chasi au nutri sin per viando, devas
  iom post iom, kie eblas, transiri al agrikulturo, kultivado de ghardenoj
  ktp; nacioj, kiuj kutimas al poligamio (multedzineco), devas iom post iom
  transiri al monogamio; kaj tiel plu.
  
  Homaranismo agnoskas egalecon de chiuj religioj. Chiu religio povas spirite
  progresigi homon. Neniu religio rajtas pretendi, ke nur ghi montras vojon al
  Dio.
  
  Homaranismo principe akceptas vegetarismon. Tiamaniere, la tutmonda
  vegetarisma movado estas parto de homaranismo.
  
  Homaranismo agnoskas ekziston de Spiritaj Instruistoj, kiuj de pratempoj
  helpas al la homaro progresi. Homaranismo akceptas ekziston de transmondo
  kaj reenkarnighado.
  
  Homaranismo supozas, ke chiuj homoj estas unu familio; ke ne devas esti
  granda abismo inter richuloj kaj malrichuloj. Homaranismo supozas, ke
  estonta regado sur Tero estos io simila al demokratia socialismo.
  
  Se en Esperanto-movado kreighos internacia areto da konsciaj homaranistoj,
  ili povas iom post iom popularigi Esperanton en chiuj movadoj, kiuj estas
  proksimaj al homaranismo. Kaj kiam homaranistoj ekgvidos internaciajn
  E-asociojn (ekzemple, UEA), tiam venko de la internacia lingvo estos plene
  garantiita.