PRI HOMARANISMO (1)

• Esperantismo estas lingva sekcio de tutmonda Homaranisma movado.
  Sed praktike esperantismo estas granda linio, kies supra parto trovighas che
  Homaranismo, kaj malsupra - che lingva hobiismo.
  Kristanismo estas same granda linio, kies supra parto trovighas che
  Homaranismo, kaj malsupra - che dogmismo kaj inkvizicieca shholastikemo.
  Leninismo estas same granda linio, kies supra parto trovighas che
  Homaranismo, kaj malsupra che stalinismo kaj diktaturo.
  En Homaranismo kunighas chiuj Lumaj Movadoj.
  Mi ne vidas kontraudirojn inter Kristanismo, Esperantismo kaj Leninismo.
  Lenin neniam diris ion kontrau Esperanto (kvankam li agadis samtempe kun
  Zamenhof). Se Lenin estus "mallumulo", li nepre atakus esperantismon, sed
  tio ne okazis. En biblioteko de Lenin trovighas lernolibro de Esperanto.
  
  Celo de Zamenhof estis, ke chiuj teranoj povu kompreni unu alian. Celo de
  Lenin estis, ke sur Tero ne ekzistu richuloj kaj malrichuloj. Ambau celoj
  estas necesaj, por atingi tutmondan fratecon. Celo de Roerich estis, ke
  chiuj teranoj konu sencon de sia vivo. Chiuj tri estis rusianoj. Chu
  hazarde?

• Homaranismo ne havas malsupran parton! Ghi estas sumo de supraj partoj
  de chiuj ismoj!
  
  Vorto "Homaranismo" ne entenas ion apartigan, char ni chiuj estas homoj. Ghi
  estas genia titolo por nomi chiujn "lumajn" strebadojn de diversaj popoloj.
  
  Mi ripetu, Homaranismo estas pure abstrakta vorto. Ghi estas ligita kun
  neniu religio, neniu popolo, neniu filozofio, do - egale akceptebla por
  chiuj.
  
  Ni devas finfine ekvidi ne nur horizontalan disdividon de la homaro
  (kristano - islamano - ateisto ktp), sed ankau vertikalan (homaranisto -
  fanatikulo)! Klera kristano facile trovos komunan lingvon kun kleraj
  islamano kaj ateisto, char ili chiuj estas homaranistoj.

• Homaranismo, lau mia opinio, havas 3 aspektojn au branchojn: lingva, religia
  kaj politika.
  
  Lingva aspekto de homaranismo estas ESPERANTISMO.
  
  Religia aspekto de homaranismo iom post iom realighas sendepende de
  esperantistoj, en diversaj ekumenaj movadoj kaj novaj religioj. Zamenhof
  volis krei apartan religion, sed mi pensas, ke tio por ni estas nek reala,
  nek necesa. Oni ne kreas artefarite religiojn. Chiu religio naskighis
  chirkau iu eksterordinara homo - Kristo, Buddo ktp. - kaj tiaj homoj inter
  ni mankas. Mia opinio: chefa malbonajho estas ne diverseco mem de la
  religioj, sed malamikeco inter ili. Ni devas batali kontrau netoleremo de
  religioj. Neniu rajtas diri, ke nur ghi estas sola vojo al Dio. Estas multe
  da vojoj. Chiu nacio havas tian religion, kia konformighas kun ghia kulturo.
  
  Do, mi formulus religian branchon de homaranismo jene: ekzistas nur unu
  tutmonda religio, kaj chiuj ekzistantaj religioj estas nur ghiaj branchoj,
  kiuj devas kunvivi frate.
  
  Politika aspekto estas principo de Zamenhof, ke chiu lando apartenas al
  chiuj ghiaj loghantoj (sed ne al anoj de iu difinita nacio).

• Multaj pensas, ke sennaciismo estas vera homaranismo (en nacia aspekto), sed
  mi havas iom alian vidpunkton. Sennaciismo en rilato nacia estas tio sama
  kiel ateismo en rilato religia.
  Chu religio estas malbono? Iuj fervoraj ateistoj diros: jes! Sed mi kredas,
  ke vera religio estas sole ghusta vojo por progreso de homaro; vera
  progreso konsistas ne en evoluigo de tekniko, sed en proksimigho al Dio.
  Tio, ke ekzistas diversaj religioj, ne estas malbona. Malbone estas, ke ili
  ofte batalas inter si kaj neas unu alian.
  Tion saman eblas diri pri nacioj. Tio, ke ekzistas multe da nacioj kaj
  lingvoj, per si mem ne estas malbona. Malbone estas, ke ili ofte batalas
  inter si.
  Fari chiujn samaj ne eblas kaj ne endas. Diverseco per si mem ne
  kontraudiras pacon, amikecon, konkordon kaj harmonion.
  Povas esti, ke iam, post miloj da jaroj, chiuj nacioj kunfandighos en
  unun, sed nun batali por tio estus antautempe kaj ech malutile. Chiu homo
  plej alte taksas sian propran nacian kulturon kaj lingvon; sennaciismo povas
  krei impreson, ke esperantistoj volas neniigi chiujn naciajn kulturojn. Mi
  estas kontrau tio, kontrau sennaciismo, kiu nur suprajhe estas bonintenca,
  sed envere estas kontraukultura ismo.
  Finfine, ech se sur Tero malaperos diversaj nacioj, tio per si mem nenion
  donos, char homoj malpacighas ech kiam ili apartenas al la sama nacio. Do,
  gravas ne iaj eksteraj ecoj (kiel nacieco), sed koroj de homoj; necesas fari
  korojn pli noblaj, kaj tio solvos chiujn problemojn.

• Ni devas "gravedigi" per homaranismo kiel eble pli multajn esperantistojn.
  Homaranismo devas ighi ideologio de tutmonda E-movado. Pri tio revis
  Zamenhof mem. Kaj nur tiam, kiam la mondsavanta, homfratiga homaranisma
  ideologio ighos la "interna ideo" de esperantismo, nur tiam la homaro
  ekinteresighos ankau pri Esperanto. Ghis nun plimulto da homoj opinias
  Esperanton senutila, char komuna lingvo per si mem solvas nenian etikan
  problemon.

• N.Gudskov: >Religioj ne povas ne batali inter si!
  
  Ne. Chio dependas de homo, chu li estas "luma" au "malluma". "Malluma"
  religiano estas fanatikulo, kiu malamas chiujn alikredantojn kaj kredas, ke
  ili venos en inferon postmorte. "Luma" religiano kredas sian kredon, sed
  samtempe estimas chiujn aliajn religiojn. Tio sama estas kun nacioj.
  "Malluma" naciano estas naciisto, kiu malshatas aliajn naciojn. "Luma"
  naciano amas sian landon kaj popolon, sed samtempe estimas aliajn.
  Religioj kaj nacioj povas kaj devas ne batali. Ekzemplo: paca kaj amika
  kunekzisto de islama kaj pravoslava (ortodoks-kristana) religioj en Volgio,
  Kazahhio, Uzbekistano ktp.
  
  >La samo estas pri la nacioj... Do, gxis kiam ekzistos
  >nacioj, okazados - cxu pli ofte, cxu malpli, sed nepre - militoj.
  
  Chio dependas de homoj. Diri, ke militoj inter nacioj estas neeviteblaj,
  estas granda stultajho kaj ne-kredo pri homa racio.

• Religio estas re-ligo de homo kun spirita mondo. Homo, kiu neas religion,
  neas sian propran spiriton. Tio por mi ne estas plenvalora homo, sed nur
  antau-homa stadio.

• Nacioj unuigas kaj disigas samtempe. Se ni neas nacion, ni neas milojn da
  ligoj inter homoj, neas ilian historion, kulturon, tradicion, folkloron kaj
  tiel plu. Tio estus detruo, sed ni devas konstrui. Esperanto-kulturo ne neas
  naciajn kulturojn, kaj (lau mia opinio) ghi ne devas esti io aparta, sed ghi
  devas esti unuigho, sintezo de chiuj kulturoj.

• Se ni stimulos malaperadon de nacioj pere de Esperanto, chu ni estos pli
  bonaj, ol tiuj, kiuj stimulas malaperadon de nacioj pere de angla lingvo? La
  nacioj vidos en Esperanto saman dangheron kiel en angla lingvo; el sub pluvo
  ili venos en riveron. Kaj en chiu okazo, tio estos malrichigo. Tio estas
  strategia eraro de sennaciuloj.

• Ni ne scias, kiel kaj kial naskighas nacioj, kaj ni pereigu ilin. Mi estas
  kategorie kontrau batalado kontrau mia gepatra rusa kulturo kaj lingvo! Kiel
  kunfandighos nacioj, kia estos la homaro en malproksima estonteco - tion ni
  ne povas scii. Chiuokaze, ni ne devas proksimigadi tiun estontecon per
  detruado...

• Zamenhof ne pledis por tuja intermiksigho. Kaj mi ne estas certa, ke tuja
  intermiksigho de nacioj kondukus al bono. Ekzemple, turko venas al Germanio.
  Germania kulturo estas fremda por li, li ne shatas germanan arkitekturon, ne
  legas germanan literaturon, ne kantas germanajn kantojn - chio tio estas
  fremda por li. Kaj se al Germanio venos 20 milionoj da turkoj, la germana
  kulturo povos formorti. Se en Brition au Hispanion venos 100 milionoj da
  chinoj, diru "adiau" al la brita kaj hispana kulturoj. Sed chu malapero de
  naciaj kulturoj estas dezirinda? Chu tio ne estos malrichigho por la
  tutmonda Kulturo?

• Mia opinio estas jena: chiu lando estas hejmo de iu aparta nacio. La nacio
  respondecas pri tiu ter-peco. Kaj chiu homo respondecas ne nur pri la tuta
  planedo (ghi estas tro granda por unuopa homo), sed unuavice pri tiu
  ter-peco, nomata Patrolando. Amo al Patrolando tute ne kontrauas amon al la
  tuta Tero.

• ...Kio estas la ESENCO de la religioj? Mi konsentas, ke chiu nuna religio
  estas perversita, sed chiu iam naskighis kiel sperto kaj instruo de iu
  eksterordinara homo. Mi kredas, ke klarigi tiun problemon al ni povas verkoj
  de Blavatskaja, Roerich, Martinus kaj nune vivantaj Spiritaj Majstroj.

• Jen mia persona opinio: homaranismo estas komplika instruo, kiu entenas
  CHION, chiujn temojn kaj indikas al ni solvojn de diversaj problemoj.
  Politiko estas malpura afero, char kanajloj (= mallumuloj = satanistoj) tre
  multe okupighas pri ghi, semante malamon inter nacioj. Se ni tute evitos
  politikan temon, tio signifas, ke ni lasas tiun kampon plene al ilia
  dispono. Ni mem konstatos nin impotentaj, kapablaj proponi nenion al la
  homaro.
  Zamenhof ne evitis politikajn temojn - sufichas rememori lian publikan
  leteron "Al diplomatoj de la mondo".
  Nun la situacio sur Tero estas ankorau pli komplika, ankorau pli danghera.
  Chu ni ignoru ghin? Chu ni fermu la okulojn antau la suferoj de homoj, chu
  ni fermighu en nia chambreto kaj ludu per ludiloj?
  Mi opinias, ke ni devas paroli ankau pri politiko, proponante al la homaro
  GHUSTAN kuracmanieron de ghiaj vundoj. Se ni skribos sur nia homaranista
  standardo ghustajn ideojn, tio interalie povos venigi al Esperanto multajn
  novajn homojn (nun, kiel mi jam skribis, plimulto opinias Esperanton
  senutila ludajho).

• Kaj sennaciistoj, kaj ateistoj NEAS aferon, anstatau KLARIGI ghin.
  Homaranistoj devas ne NEI naciojn kaj religiojn, sed UNUIGI ilin.

• Unuigho de la homaro iros lau vojo de sintezo, sed ne neado, kaj
  Esperanto ne ighu instrumento por detruado kaj rompado de privataj naciaj
  hejmoj, sed nur por konstruado de komuna pli granda hejmego.

• Chiuj konfliktoj inter nacioj estas artefarite kreataj. Temas pri grupeto da
  ambiciaj politikistoj kaj malnoblaj jhurnalistoj. Ili bruligas la fajron.
  Simplaj homoj estas kutime tre toleremaj al alinacianoj.

• Leonardo Janz:
  >lau miaj kredoj, sindoni por defendi la patrujon estas barbareco.
  
  Ne, tio estas ne barbareco, sed heroajho.
  Rememoru pri la 300 spartanoj! Chu ili ne estis herooj? Chu pli bone estus
  eviti pereon, lasinte al persa armeo invadi karan Helenion?
  Kaj dum la 2-a Mondmilito milionoj da sovetianoj simile oferis sian vivon;
  se ili kondutus alie, eble Hitler konkerus la tutan mondon!
  
  >Cxu vere vi ankorau bazigxas sur tiu antikva slongano: "Doni la sangon al
  >la patrujo" ?
  
  Doni la sangon por Patrujo endas, se Patrujo estas atakata de agresoroj.
  Alia konduto estas malhonesta malkuragheco kaj perfido. Neniu Spirita
  Majstro instruas tion.

• Multaj opinias, ke chia milito estas malbonajho, chia batalado estas
  malpermesinda, kaj tiel plu. Sed la Vero konsistas en tio, ke ekzistas
  militoj justaj kaj maljustaj, batalado prava kaj malprava.
  
  >Milito justa? Prava? Mortigi do pravas?
  
  Povas esti situacioj, kiam mortigi necesas. Se vian landon atakis fremda
  lando, kiu volas sklavigi viajn popolanojn, vi devas militi, kaj tiu milito
  por vi estos milito justa. Kaj mortigado en tiu milito ne egalas al
  murdado kaj ne estas peko - ghi estas devo.
  Kial vi ne povas tion kompreni? Se krimulo pafas al pacaj civitanoj - estas
  unu afero; sed se policisto pafas al la krimulo - estas tute alia afero. Kaj
  ne necesas egaligi agojn de la krimulo kaj policisto.

• Sadismo estas kruela, sed mazohhismo estas stulta.
  Kiu ne defendas sian hejmon, tiu mazohhisme helpas al malamikoj.

• Multaj homoj subtenas etburghan pacifismon, neperfortemon, toleremon al
  chia malbono, kaj tio nur helpas al malbono.

• Mi ne vidas kontraudirojn inter Spiritismo de Kardek, Kosmologio de
  Martinus, Teozofio de Blavatskaja kaj Agni-Jogo de Roerich. Vershajne, chiu
  el tiuj doktrinoj estas ghusta, kaj ili kune faros bazon por estonta
  tuthomara religio.

• Ami malbonan homon - signifas malebligi al li fari pluan malbonon, tiel
  savante lian animon. Se ni pro falsa "amo" permesas al li turmenti kaj
  mortigi aliajn homojn, ni ne nur perfidas tiujn malfelichulojn, sed ankau
  lasas perei al la animo de tiu krimulo, kaj tio ne estas akto de amo.

• Ni por momento imagu krimulojn, sadistojn, teroristojn ktp. Kia
  doktrino estas por ili plej dezirinda kaj oportuna? Certe, la doktrino pri
  blinda amo, pri nerezistado al malbono. Char ghi permesas al ili daurigi
  siajn krimojn, ne timante ian ajn punon flanke de homoj. Tio estas klara
  pruvo de falseco de tiu doktrino.

• Anarkiismo apartenas al tia sama vico kiel etburgha pacifismo. Chio tio
  taugas nur por homoj, kiuj ne adekvate perceptas la realecon.
  
  Certe, venos iam tempo, kiam homoj estos tiom kleraj kaj humanaj, ke ili
  chiuj estos liberaj kaj ne bezonos ian ajn regadon flanke de aliaj homoj.
  Sed estas tre stulte opinii, ke se ni donos al la homoj maksimuman
  liberecon, ni pliproksimigos tiun felichan epokon. Tute kontraue! Troa
  liberalismo pligrandigas krimecon, malmoralecon kaj ghenerale putrigas la
  socion, char ekzistas multe da homoj, kiuj misuzas la liberecon.