ЗАМЕНГОФ ОБ АЛЬТЕРНАТИВНОЙ ОРФОГРАФИИ

57. Pri la uzado de "h" anstatau supersigno.
Multaj plendas, ke la skribado per c^, g^, h^, j^, s^ kaj u' estas por ili
maloportuna kaj malhelpas ilin ankau en la presado de verketoj en iliaj
lokoj, kie la presejoj ne havas la literojn kun signetoj. Ni ripetas tial
tion, kio estis jam dirita en la "Aldono al la Dua Libro": anstatau la
signeto superlitera oni povas kuraghe uzadi la literon h kaj anstatau u -
simplan u.

(La Esperantisto, 1890, p. 32.)

57. Об использовании h вместо надстрочного знака.
Многие жалуются, что запись звуков ч, дж, х, ж, ш и у краткого для них очень
неудобна и мешает им также в печатании произведений в их местах, где
типографии не имеют букв со значками. Мы повторяем поэтому то, что было уже
сказано в "Добавлении ко Второй Книге": вместо надстрочного значка можно
смело использовать букву h, а вместо u краткого - простое u).

Vane vi timas, ke ni volas enkonduki novan ortografion (h anstatau signeto
superlitera). ... Nia lingvo estas ankorau juna kaj nepotenca kaj devas sin
fleksi, se ghi ne volas perei.

(La Esperantisto, 1891, p. 15.)

Напрасно вы боитесь, что мы хотим ввести новую орфографию (h вместо
надстрочного значка). ...Наш язык еще молод и слаб и должен быть гибким,
если не хочет погибнуть.

60. Pri sensupersigna skribado
La Fundamentaj reguloj de nia lingvo permesas presi "h" anstatau supersigno;
sed kio estas permesata por presado, tio ankau estas permesata por skribado.
Tiel same, kiel neniu povas protesti, se vi skribos ekzemple per artifikaj
Gotaj literoj anstatau per literoj ordinaraj, au per literoj presaj anstatau
skribaj, tiel same ankau neniu povas protesti, se vi skribos per "h"
anstatau supersignoj. ...
Se vi volas skribi per "h" anstatau supersignoj, vi povas tion fari, ne
bezonante demandi iel permeson; sed se vi volas uzi skribmanieron miksitan,
au - tiom pli - se vi volas uzi tute novajn literojn, vi devas - se vi
deziras esti lojala Esperantisto kaj ne enkonduki anarhion en nian aferon -
akiri por tio la permeson de la "Lingva Komitato". ...

(Respondo 45, La Revuo, 1908 augusto.)

60. О написании без надстрочных знаков.
Фундаментальные правила нашего языка разрешают печатать h вместо
надстрочного знака; но что разрешено для печати, то разрешено и для
написания. Так же как никто не может протестовать, если вы напишете например
вычурными готическими буквами вместо обычных букв или буквами печатными
вместо письменных, точно так же никто не может протестовать, если вы будете
писать h вместо надстрочного знака...
Если вы хотите писать h вместо надстрочного знака, вы можете это делать, не
спрашивая чьего-либо разрешения; но если вы хотите использовать смешанную
систему или - тем более - если вы хотите использовать совершенно новые
буквы, вы должны - если вы желаете быть лояльным эсперантистом и не вносить
анархию в наше дело - получить на это разрешение "Языкового Комитета"...

"... Por paralizi la chefan atakon de niaj malamikoj kaj por ebligi la
presadon de tekstoj Esperantaj en chiuj presejoj, ni devas uzadi la jam
longe ekzistantan, sed ghis nun preskau neniam praktike uzitanљ d u a n
alfabeton de Esperanto, t.e. ni devas uzadi la literon 'h' anstatau la
signeto '^'. Tiu chi maniero de skribado ne estas ia novajho kaj ne bezonas
de ni ian specialan decidon kaj permeson, char ghi jam delonge ekzistas en
la Fundamento de nia lingvo. Sed char ni ne alkutimighis al tiu maniero de
skribado kaj neniu volas fari la komencon, tial mi proponas, ke la Lingva
Komitato faru la sekvantan decidon: 'La Lingva Komitato petas, ke ghis la
plena fortikigho de Esperanto en la mondo la esperantistoj uzadu chiam la
literon 'h' anstatau la signeto '^'."

L.Zamenhof (Plena Verkaro, 07-133)

"La uzado de 'h' anstatau supersigno ne estas io nova, ghi estas jam de
longe permesita en nia lingvo; sed char ghis nun mi mem neniam uzis la
literojn kun 'h' kaj neniu alia esperantisto volis riski fari la komencon,
kaj char tiamaniere la uzado de literoj supersignitaj estis preskau deviga
kaj prezentis grandegan embarason kaj nevenkeblan malhelpon sur chiu pasho,
che la presado de libroj kaj gazetoj, publikigado de Esperantaj tekstoj en
ne-esperantaj gazetoj, telegrafado, mashina skribado k.t.p., tial por doni
kuraghigan ekzemplon, mi decidis, ke chiujn miajn artikolojn kaj librojn mi
publikigados de nun nur per literoj kun 'h'."
"...mi simple konsilas uzadi la literon 'h' tiel same, kiel la germanoj uzas
la literon 'e' anstatau la signeto en la sonoj 'a', 'o', 'u'."


(Plena Verkaro, 06-115)