The Shepherdess and The Sweep

by   Hans Christian Andersen

Pashtistino kaj kamentubisto

de   Hans Christian Andersen

He stood holding his ladder quite handily, and his face was as fair and rosy as a girl's; indeed, that was rather a mistake, it should have had some black marks on it. He and the shepherdess had been placed close together, side by side; and, being so placed, they became engaged to each other, for they were very well suited, being both made of the same sort of china, and being equally fragile.

Close to them stood another figure, three times as large as they were, and also made of china. He was an old Chinaman, who could nod his head, and used to pretend that he was the grandfather of the shepherdess, although he could not prove it. He however assumed authority over her, and therefore when “Major-general-field-sergeant-commander Billy-goat's-legs” asked for the little shepherdess to be his wife, he nodded his head to show that he consented.

“You will have a husband,” said the old Chinaman to her, “who I really believe is made of mahogany. He will make you a lady of Major-general-field-sergeant-commander Billy-goat's-legs. He has the whole cupboard full of silver plate, which he keeps locked up in secret drawers.”

“I won't go into the dark cupboard,” said the little shepherdess. “I have heard that he has eleven china wives there already.”

“Then you shall be the twelfth,” said the old Chinaman. “To-night as soon as you hear a rattling in the old cupboard, you shall be married, as true as I am a Chinaman;” and then he nodded his head and fell asleep.

Then the little shepherdess cried, and looked at her sweetheart, the china chimney-sweep. “I must entreat you,” said she, “to go out with me into the wide world, for we cannot stay here.”

“I will do whatever you wish,” said the little chimney-sweep; “let us go immediately: I think I shall be able to maintain you with my profession.”

“If we were but safely down from the table!” said she; “I shall not be happy till we are really out in the world.”

Then he comforted her, and showed her how to place her little foot on the carved edge and gilt-leaf ornaments of the table. He brought his little ladder to help her, and so they contrived to reach the floor. But when they looked at the old cupboard, they saw it was all in an uproar. The carved stags pushed out their heads, raised their antlers, and twisted their necks. The major-general sprung up in the air; and cried out to the old Chinaman, “They are running away! they are running away!”

The two were rather frightened at this, so they jumped into the drawer of the window-seat.

Here were three or four packs of cards not quite complete, and a doll's theatre, which had been built up very neatly. A comedy was being performed in it, and all the queens of diamonds, clubs, and hearts,, and spades, sat in the first row fanning themselves with tulips, and behind them stood all the knaves, showing that they had heads above and below as playing cards generally have. The play was about two lovers, who were not allowed to marry, and the shepherdess wept because it was so like her own story.

“I cannot bear it,” said she, “I must get out of the drawer;” but when they reached the floor, and cast their eyes on the table, there was the old Chinaman awake and shaking his whole body, till all at once down he came on the floor, “plump.” “The old Chinaman is coming,” cried the little shepherdess in a fright, and down she fell on one knee.

“I have thought of something,” said the chimney-sweep; “let us get into the great pot-pourri jar which stands in the corner; there we can lie on rose-leaves and lavender, and throw salt in his eyes if he comes near us.”

“No, that will never do,” said she, “because I know that the Chinaman and the pot-pourri jar were lovers once, and there always remains behind a feeling of good-will between those who have been so intimate as that. No, there is nothing left for us but to go out into the wide world.”

“Have you really courage enough to go out into the wide world with me?” said the chimney-sweep; “have you thought how large it is, and that we can never come back here again?”

“Yes, I have,” she replied.

When the chimney-sweep saw that she was quite firm, he said, “My way is through the stove and up the chimney. Have you courage to creep with me through the fire-box, and the iron pipe? When we get to the chimney I shall know how to manage very well. We shall soon climb too high for any one to reach us, and we shall come through a hole in the top out into the wide world.”

So he led her to the door of the stove.

“It looks very dark,” said she; still she went in with him through the stove and through the pipe, where it was as dark as pitch.

“Now we are in the chimney,” said he; “and look, there is a beautiful star shining above it.”

It was a real star shining down upon them as if it would show them the way. So they clambered, and crept on, and a frightful steep place it was; but the chimney-sweep helped her and supported her, till they got higher and higher. He showed her the best places on which to set her little china foot, so at last they reached the top of the chimney, and sat themselves down, for they were very tired, as may be supposed.

The sky, with all its stars, was over their heads, and below were the roofs of the town. They could see for a very long distance out into the wide world, and the poor little shepherdess leaned her head on her chimney-sweep's shoulder, and wept till she washed the gilt off her sash; the world was so different to what she expected.

“This is too much,” she said; “I cannot bear it, the world is too large. Oh, I wish I were safe back on the table again, under the looking glass; I shall never be happy till I am safe back again. Now I have followed you out into the wide world, you will take me back, if you love me.”

Then the chimney-sweep tried to reason with her, and spoke of the old Chinaman, and of the Major-general-field-sergeant-commander Billy-goat's legs; but she sobbed so bitterly, and kissed her little chimney-sweep till he was obliged to do all she asked, foolish as it was.

And so, with a great deal of trouble, they climbed down the chimney, and then crept through the pipe and stove, which were certainly not very pleasant places. Then they stood in the dark fire-box, and listened behind the door, to hear what was going on in the room. As it was all quiet, they peeped out. Alas! there lay the old Chinaman on the floor; he had fallen down from the table as he attempted to run after them, and was broken into three pieces; his back had separated entirely, and his head had rolled into a corner of the room. The major-general stood in his old place, and appeared lost in thought.

“This is terrible,” said the little shepherdess. “My poor old grandfather is broken to pieces, and it is our fault. I shall never live after this;” and she wrung her little hands.

“He can be riveted,” said the chimney-sweep; “he can be riveted. Do not be so hasty. If they cement his back, and put a good rivet in it, he will be as good as new, and be able to say as many disagreeable things to us as ever.”

“Do you think so?” said she; and then they climbed up to the table, and stood in their old places.

“As we have done no good,” said the chimney-sweep, “we might as well have remained here, instead of taking so much trouble.”

“I wish grandfather was riveted,” said the shepherdess. “Will it cost much, I wonder?”

And she had her wish. The family had the Chinaman's back mended, and a strong rivet put through his neck; he looked as good as new, but he could no longer nod his head.

“You have become proud since your fall broke you to pieces,” said Major-general-field-sergeant-commander Billy-goat's-legs. “You have no reason to give yourself such airs. Am I to have her or not?”

The chimney-sweep and the little shepherdess looked piteously at the old Chinaman, for they were afraid he might nod; but he was not able: besides, it was so tiresome to be always telling strangers he had a rivet in the back of his neck.

And so the little china people remained together, and were glad of the grandfather's rivet, and continued to love each other till they were broken to pieces.

Tre charme li staris tie kun sia shtupetaro kaj kun vere knabina vizagho kiel lakto kaj sango, kaj tio en efektiveco estis eraro, char iom nigra li ja povus esti. Li staris plej proksime de la pashtistino. Ambau ili estis starigitaj tie, kie ili staris, kaj char ili estis starigitaj tiel proksime, ili interfianchighis. Kaj efektive tio estis tre ghusta partio, ambau estis junaj, ambau estis el la sama porcelano kaj egale rompeblaj.

Proksime de ili staris ankorau alia figuro de triobla grandeco. Ghi prezentis maljunan Hhinon, kiu povosciis balanci la kapon; li ankau estis el porcelano, kaj li diris, ke li estas la avo de la malgranda pashtistino, kion li tamen ne povis pruvi. Li asertis, ke li havas potencon super shi, kaj tial al la kapropieda supera kaj suba generala chefmilitestro, kiu svatighis pri la malgranda pashtistino, li kapbalancis sian jeson.

“Vi ricevas edzon,” diris la maljuna Hhino, “edzon, kiu, kiel mi supozas, estas el mahagona ligno; li povas fari vin kapropieda supera kaj suba generala chefmilitestredzino. Li havas plenan shrankon da argentajhoj, ne kalkulante la enhavon de la sekretaj fakoj.”

“Sed mi ne volas iri en la malluman shrankon!” diris la malgranda pashtistino; “oni diris al mi, ke li tie havas dekunu porcelanajn edzinojn!”

“Tiam vi estos la dekdua!” diris la Hhino. “Kiam hodiau nokte krakos en la malnova shranko, vi festos vian interedzighon, kiel mi estas Hhino!” Kaj li ekbalancis la kapon kaj endormighis.

Sed la pastistino ploris kaj rigardis sian plejamaton, la porcelanan kamentubiston.

“Mi petas vin plej insiste,” shi diris, “iru kun mi en la malproksiman mondon, char chi tie ni ne povas resti!”

“Mi faros chion, kion vi volas!” diris la malgranda kamentubisto. “Ni tuj iru; mi estas konvinkita, ke mi povos liveri al vi vivrimedojn per mia profesio!”

“Se ni almenau jam estus forlasintaj la tablon!” shi respondis; “mi farighos denove gaja nur tiam, kiam ni estos jam ekstere en la malproksima mondo!”

Li konsolis shin kaj montris al shi, kiel shi devas meti sian piedeton sur la skulptitajn randojn kaj sur la oritajn foliajhojn chirkau la piedo de la tablo; sian shtupetaron li ankau uzis kiel helpon, kaj tiamaniere ili baldau estis malsupre sur la planko. Sed kiam ili ekrigardis la malnovan shrankon, ili rimarkis en ghi strangetan maltrankvilecon. Chiuj skulptitaj cervoj elstarigis pli antauen siajn kapojn, levis la kornarojn kaj turnis la kolojn. La kapropieda supera kaj suba generala chefmilitestro ekscitite saltis supren kaj kriis al la maljuna Hhino: “Jen ili forkuras! Jen ili forkuras!”

Forta teruro atakis ilin, kaj rapide ili ensaltis en la fakon de la subfenestra benko.

Tie kushis tri au kvar ludkartaroj, kiuj estis ne kompletaj, kaj malgranda pupa teatro, kiu, kiom la cirkonstancoj tion permesis, estis aranghita por ludo. Tie oni ghuste en tiu momento ludis komedion, kaj chiuj damoj, la karoa, kera, trefa kaj pika, sidis en la unua vico kaj ventumadis sin per siaj tulipoj, kaj post ili staris chiuj buboj kaj montris, ke ili havas kapon, ech ne sole supre, sed ankau malsupre, kiel la ludkartoj ja ordinare havas. La teatrajho traktis pri du geamantoj, al kiuj la sorto ne permesis ricevi sin reciproke, kaj la pashtistino ploris pri tio, char tio estis kiel shia propra historio.

“Mi ne povas tion elteni!” shi ekkriis. “Mi devas eliri el la fako.” Sed kiam ili denove staris sur la planko kaj ekrigardis al la tablo supren, ili vidis, ke la maljuna Hhino vekighis kaj balancighadis per la tuta korpo; en sia malsupra parto li estis ja nur bulo.

“Jen venas la maljuna Hhino!” ekkriis la malgranda pashtistino kaj falis pro aflikto sur siajn porcelanajn genuojn.

“Mi havas ideon!” diris la kamentubisto. “Ni rampu en la vazon, kiu staras tie en la angulo; tie ni povas kushi sur rozoj kaj lavendoj, kaj al li, se li alproksimighos, ni povos suti salon en la okulojn!”

“Tio ne povas savi nin por chiam!” respondis la pashtistino; “krom tio mi scias, ke la maljuna Hhino kaj tiu vazo iam estis fianchigitaj inter si, kaj malnova amo, kiel oni diras, ne rustighas. Ne, restas nenia alia rimedo, ol iri en la malproksiman mondon!”

“Chu vi efektive havas la kuraghon iri kun mi en la malproksiman mondon?” demandis la kamentubisto. “Chu vi pripensis, kiel granda ghi estas kaj ke ni neniam plu povos reveni chi tien?”

“Mi pripensis!” shi diris decide.

La kamentubisto fikse shin ekrigardis kaj diris: “Mia vojo iras tra la kamentubo! Chu vi efektive havas la kuraghon rampi kun mi tra la forno, kiel tra la interno, tiel ankau tra la tubo? Per tiu vojo ni venos en la kamentubon, kaj tie mi estas en mia elemento. Ni levighos tiel alten, ke ili ne povos nin atingi, kaj tute supre tie trovighas truo, tra kiu ni eliras en la malproksiman mondon.”

Kaj li alkondukis shin al la pordeto de la forno.

“Hu, kiel nigre tie estas!” shi diris, shi tamen iris kun li tra la interno kaj tra la tubo, kie shin chirkauis plej mallumega nokto.

“Nun ni estas en la kamentubo!” li diris; “kaj vidu, super ni briletas plej bela stelo!”

Efektive tio estis stelo en la chielo, kiu lumis rekte sur ilin, kvazau ghi volus montri al ili la vojon. Kaj ili grimpis kaj grimpis sur abomeninda vojo tiel alten, tiel alten. Sed li levadis kaj shovadis, li tenis shin kaj montradis al shi la plej bonajn lokojn, kien shi devas meti siajn porcelanajn piedetojn. Tiel ili iom post iom tragrimpis ghis la rando de la kamentubo kaj sidighis sur ghi, char ili estis forte lacaj, pri kio certe neniu miros.

Alte super ili etendighis la chielo kun chiuj siaj steloj, kaj sub ili vidighis la tegmentoj de la domoj. Vasta panoramo prezentighis al ili, malproksima vido sur la grandan mondon. Tiel la kompatinda pashtistino ghin ne imagis al si; shi apogis sian kapeton al sia kamentubisto kaj ploris tiel maldolche, ke la oro de shia zono desaltis.

“Tio estas tro multe!” shi diris; “tion mi ne povas elteni! La mondo estas tro granda! Ho, se mi estus denove sur la malgranda tablo sub la spegulo! Neniam mi farighos denove gaja, antau ol mi estos tie. Se mi sekvis vin en la malproksiman mondon, vi povas nun sekvi min hejmen, se vi efektive min amas.”

La kamentubisto admonis shin per prudento, direktis la interparoladon sur la maljunan Hhinon kaj la kapropiedan superan kaj suban generalan chefmilitestron, sed shi ghemploris tiel, ke ech shtono au pli ghuste porcelano devis molighi, kaj shi kisis sian malgrandan kamentubiston tiel kore, ke li ne povis shin deteni, por ne cedi al shi, kiel ajn malsagha tio estis.

Tiel ili nun denove kun granda malfacileco grimpis tra la kamentubo malsupren, rampis tra la interno kaj tra la tubo, kio certe ne estis io agrabla, kaj jen ili staris en la malluma forno. Tie ili auskultis malantau la pordeto, por sciighi, kiel la aferoj staras en la chambro. En ghi estis tute silente; ili elrigardis, – ha, tie kushis la Hino meze sur la planko, li estis falinta de la tablo, kiam li volis postkuri ilin, kaj li kushis rompita en tri pecojn. La tuta dorso deapartighis kiel unu peco, kaj la kapo rulighis en angulon. La kapropieda supera kaj suba generala chefmilitestro staris tie, kie li chiam staris kaj meditis.

“Estas terure!” diris la malgranda pashtistino, “la maljuna aveto disrompighis en pecojn, kaj ni estas kulpaj pri tio. Tion mi ne povas postvivi!” Kaj shi tordis siajn malgrandajn manetojn.

“Oni certe povos ankorau kunglui lin!” diris la kamentubisto. “Ho jes, oni povos tre bone lin kunglui. Nur ne estu tuj tiel malkvieta. Se oni cementos lin en la dorso kaj donos al li solidan vinkton en la nuko, tiam li denove estos kiel nova kaj povos ankorau sufiche nin insulti.”

“Tiel vi opinias?” shi demandis. Kaj tiam ili returne grimpis sur la tablon kaj starighis sur sia antaua loko.

“Tiel malproksimen ni sekve venis!” diris ironie la kamentubisto. “Ni povis ne fari la klopodojn!”

“Se ni nur antaue kungluus la maljunan aveton!” diris la pashtistino. “Chu tio kostos tre multe?”

Kaj oni lin kungluis. La posedantoj lasis cementi lin en la dorso, bona vinkto estis trametita tra lia kolo, kaj li farighis kiel nova, nur balanci la kapon li plu ne povis.

“Videble vi farighis fiera de tiu tempo, kiam vi rompighis!” diris la kapropieda supera kaj suba generala chefmilitestro, “shajnas al mi, ke tio tute ne estas deca kauzo por fierigho! Chu mi shin havos, au chu mi shin ne havos?”

La kamentubisto kaj la malgranda pashtistino petege rigardis la maljunan Hhinon; ili timis, ke li kapjesos; sed li ne povis tion fari; kaj li ne volis rakonti al fremdulo, ke li havas konstantan vinkton en la nuko.

Tial la porcelanaj hometoj restis kune kaj benis la vinkton de la aveto kaj amis sin reciproke, ghis ili rompighis.