Internaciismo kaj purismo
Citajho el "Enciklopedio de Esperanto":
"Ni observas en la E-evoluo du tendencojn, samtempe
efikantajn. La unua
celas lingvo-formojn plej internaciajn... Tiu tendenco enestas
jam en la
"Unua Lernolibro", kies 15-a regulo permesas uzadon de
chiuj vortoj - tiel
nomataj "fremdaj" (pliverdire
"internaciaj")... Ni povus nomi la
reprezentantojn de tiu tendenco -
"E-istoj-internaciistoj". La dua tendenco
celas, ke la lingvoformoj farighu laueble logikaj, laugramatikaj,
ech se tio
kelkfoje kontrauas al la tendenco internacieca... La
reprezentantoj de tiu
dua tendenco estas kvazau "E-aj puristoj"..."
Mi apartenas al la unua tendenco. Se nia lingvo laudifine estas
"internacia", do ni certe devas preferi internaciecajn
formojn. Ju pli da
internacieca estos Esperanto, des pli probable ghi estos
akceptita de la
mondo.
Unue, ni devas modifi E-alfabeton direkte al internacieco. La
literoj kun
supersignoj estas treege maloportunaj. Ni forgesu ilin kaj skribu
"ch, gh,
hh, jh, sh, u", kiel konsilas la "Fundamento de
Esperanto". Uzado de
"cx..." kiel "provizora" rimedo ne taugas,
char ghi antauvidas iaman revenon
al supersignoj, do ne solvas la problemon.
Esperantigo de chiuj komputiloj ne estas reala tasko. Ghi estas
sufiche
komplika problemo ech por spertaj programistoj (chiuj vidas, kiom
da loko
okupas babilado pri tio en nia forumo!). Ne valoras malshpari
fortojn kaj
tempon nur por konservi evidentan malavantaghon de la lingvo.
Nun pri konkretaj vortoj:
anstatau "Vindozo" pli bone estas uzi
"Windows";
anstatau "Interreto" - "Interneto"
("Windows" kaj "Interneto" estas ne nur
internaciaj vortoj, sed ech propraj nomoj, kiujn oni ne rajtas
shanghi);
anstatau Usono - USA au USo;
anstatau "komputilo" - "komputero";
anstatau "dosiero" - "fajlo" (ghenerale, char
angla lingvo estas internacia
komputera lingvo, ni povas kuraghe preni el ghi komputerajn
terminojn,
ekzemple "foldero", "providero",
"kliki", "inserti" ktp - subdiru daurigon).
Kiam mi alighis al Interneto, mi nature sciis la internacian
mallongigon
WWW, sed mi ne sciis, ke esperantistoj nomas tion lau sia maniero
- TTT. Chu
ili esperas, ke la tuta mondo iam akceptos formon TTT? Naiva
espero.
Kiam mi konscie skribis: AIDS, oni "korektis" min:
"aidoso" (au "aideso"?).
AIDS estas internacia mallongigo, do tute ne valoras esperantigi
ghin.
Kaj tiel plu. (03.03.99)
N.G.