Informo 2 Kiel mi jam skribis, mi havas nur du numerojn de "La esperantisto" el 1894. Tial antau ol komenci konatighi kun numeroj de "La esperantisto" por 1895 jaro mi volas skribi iomete pri situacio en fino de 1894 kun helpo de libro "Historio de Esperanto, 1887-1912". Ghi estis verkita de A.Zakrzewski, premiita en 1911 en la VII-a UK kaj eldonita en 1913. Se mi ne eraras, ghi estis la unua prihistoria libro. Al mi bonshancis, ke ghi iam trafis al miaj manoj. El "Enciklopedio de Esperanto: Zakrzewski Adam - polo, sciencisto, finis fizik-matematikan fakultaton de Peterburga universitato, volapukisto, esperantisto ek de 1894-95, en 1896 kreis Lingva Internacional, poste revenis al Esperanto, kunfondinto de Pola E-Societo (1908), verkis multajn librojn, artikolojn. Mortis en 1921. En la enkonduko ni legas: La redaktado estis tiam por Zamenhof tre malfacila shargho. Li ofte translokighis de urbo en urbon, serchante vane taugan laboron. Por eldonadi la gazeton li devis konstante turni sin al esperantistoj. "Niaj amikoj - plendis li - estas tiel ekonomiaj, ke anstatau aboni la gazeton 90% legas ekzempleron de la konatulo au tute nian gazeton ne legas". Jam en augusto li skribis: "Mia situacio atingis lastan gradon de neebleco". Estis diversaj proponoj por fari monan fondajhon por eldonadi la gazeton. Rezulte Zamenhof proponis fondi akcian E-societon, sed ankau tiu propono ne realighis. Do en numero 11-12 li skribis: "Kun la nuna numero mi devas interrompi mian laboradon en nia afero: mi faris chion, kion mi povis". Tamen en 1895 la gazeto aperis. La Esperantisto Chu vi rimarkis la shanghon? Krom Zamenhof aperis Trompeter - nova homo, kiu savis la gazeton, char financis la eldonadon kaj ech pripagis la redaktan laboron de Zamenhof. Post morto de Trompeter Zamenhof skribis en 1901: "Se nia afero ne mortis, sed vivas kaj floras, tio chi estas en tre granda parto merito de Trompeter". En "Enciklopedio de Esperanto" ni krome legas: W.H.Trompeter - germano, termezuristo, prenis sur sin chiujn elspezojn de la gazeto por tri jaroj, per lia helpo ankau aperis kelkaj gravaj libroj ktp. La numeron komencas granda ghoj- kaj
esper-plena artikolo "De la redakcio" Nia afero: raportoj de
esperantistoj, novajhoj; La rubriko "Nia afero"
en chi numero estas revuo de la stato de la movado. Jen
estas pecetoj el ghi: En la artikolo aperis nomo Fez. Chu vi scias, kiu estas? Estas pseudonomo de la plej juna frato de Zamenhof. El la enciklopedio: Zamenhof Feliks, farmaciisto. Unu el la unuaj en la familio, kiu ellernis Esperanton kaj kun kiu Zamenhof povis konversacii, dum la tuta vivo partoprenis la movadon, verkis. Liaj originalaj versajhoj aperis en diversaj E-gazetoj. Mortis en 1933. En 1888 aperis unua originala poemo "Vizito de la steloj sur la tero", interesa kaj leginda. La autoro - Feliks Zamenhof. Sed lia chefverko estis poemo "La homa doloro", dedichita al la Unua Kongreso. En 1892 en "La Esperantisto" aperis ankau kelkaj liaj versoj: "Kiam juna antau jaro mi militon iris", "Versajho sen fino", "Frenezulino". Tiujn versojn ni baldau legos. El La Novajhoj: Sekvas longa listo de gazetoj, kiuj parolis pri Esperanto, kaj tri adresoj de personoj, kiuj deziras korespondi. Ingheniero F.Langlet (Svedujo) uzas por siaj privataj leteroj originalajn kovertojn, sur kies vizagha flanko estas presita per grandaj literoj "Lingvo internacia Esperanto" kaj la dorsa flanko - teksto en sveda lingvo, enhavanta la tutan esencon de nia lingvo kaj adresojn de la sendinto kaj E-klubo en Upsala. Literaturo: en la gazeto aperis tradukoj de "En nord' unu pinto en solo..." (Heine) kaj "La novaj vestoj de la regho" (el Andersen). El la rubriko "En la
mondo": D-ro Delaunau asertas, ke la antikvaj loghantoj de Europo estis tenoroj kaj ke nunaj iliaj posteuloj estas baritonoj. Blankuloj havas pli malaltan vochon ol aliaj rasoj. Homa vocho kun la tempo ighas pli malalta. Blakharaj havas vochon pli altan ol nigraharuloj. Tenoroj estas pli maldikaj ol basuloj. Post tagmangho vocho estas malpli alta.
|
|
|